Einde van het tijdperk Wilders ingezet?

Opiniepeilingen zijn dagkoersen, zeggen politici smalend als hun partij weer eens op verlies staat. Maar zodra ze winnen, leunen ze wat graag op de steekproeven die dan ineens representatief heten te zijn. De daling van de PVV evenwel is niet van vandaag of gisteren, maar al eerder ingezet. Het afgelopen half jaar stapten drie raadsleden van de PVV op, zes statenleden en een vooraanstaand kamerlid.

Kentering in PVV
Het begon met de ophef over het Meldpunt Oost-Europeanen, kreeg een nieuwe impuls met het vertrek van Hero Brinkman – met gedonder in de Provinciale Staten – en de geest leek afgelopen week uit de fles toen twee PVV’ers in de Gedeputeerde Staten van Limburg de oekaze van ‘de baas’ negeerden om niet deel te nemen aan de lunch met de Turkse president Gül. Het ziet er op termijn ook bepaald niet zonnig uit voor de PVV, want eerdaags komen de plannen van het Catshuisberaad naar buiten en de verwachting is dat die vooral voor de achterban van Wilders een aantal stevige pijnpunten bevat.

Ongetwijfeld zal Wilders binnenkort weer van zich laten horen, in een poging de gunst van de wegduikende kiezer terug te winnen. Maar misschien trapt die kiezer niet meer in de provocaties. Is dat effect uitgewerkt, of op z’n minst sleets geraakt. Het zou mij niet verbazen als Henk en Ingrid zo langzamerhand inzien dat de PVV-deelname in de regering voor hen uiteindelijk nauwelijks verschil uitmaakt.

Nieuwe samenwerking met PVV ligt niet voor de hand
En wat is de toekomst voor de PVV? Als dit kabinet voortijdig valt en er komen nieuwe verkiezingen, dan zal bij een herhaling van de uitslag van 2010 alleen de VVD nog bereid zijn met Wilders door te gaan, al klinkt her en der in de VVD (Nijpels, Winsemius) kritiek op de al te rechtse, weinig liberale koers van dit gedoogkabinet. Nog liever zal de VVD de electorale ruif van Wilders willen leegroven, zodat dat gevaar voorgoed is ingekapseld. Die andere regeringspartner, het CDA, zal niet snel nog eens in een nieuw avontuur stappen waarvan de vorige aflevering de partij al bijna het politieke leven heeft gekost. Bij de overige partijen ontbrak de animo voor Wilders volledig en daarin is op termijn geen kentering te verwachten.

Wilders kan er niet gerust op zijn
Wilders zal dus niet snel breken en de tijd tot 2015 – als er nieuwe verkiezingen zijn – willen benutten om zich te herpakken. De grote vraag is hoe hij dat denkt te gaan doen, in de wetenschap dat zijn stijl erodeert en steeds meer weerstand lijkt op te roepen in eigen kring. Hero Brinkman en al die eerder weggelopen raads- en statenleden vormen de voorhoede van een interne opstand waarvan niemand weet wat de potentie ervan zal zijn. Gerust zal Wilders er niet op zijn. De geschiedenis zit vol met voorbeelden van coupplegers die naaste medewerkers bleken te zijn, van aanslagplegers die dienst deden als persoonlijke lijfwachten.