Geeft niks hoor, dat u de ballen begrijpt van het higgs-deeltje
Eerlijk zeggen: kunt u nog navertellen wat u woensdag uitgelegd kreeg over het higgs-deeltje? Nee hè. Maar dat geeft niet.
Het was bijna een wetenschappelijk experiment an sich voor de redacties van televisieprogramma’s en kranten om uit te leggen wat wetenschappers deze week nu feitelijk hebben ontdekt. Op de meest uiteenlopende manieren probeerden ze inzichtelijk te maken hoe een higgsdeeltje werkt. Astronoom Vincent Icke zat woensdagavond met een schaal bruine suiker en een pingpongbal bij Nieuwsuur (vanaf 24:35) , bij NOS op 3 haalde Diederik Jekel beroemdheden en hun paparazzi erbij om het mechanisme achter het nieuwe deeltje uit te leggen. En zo deed het Jeugdjournaal het.
De wetenschappers gingen diep door de knieën om het ons allemaal uit te leggen. Dat zág je dus ook als televisiekijker: je voelde wel aan dat ze in het CERN niet werken met bruine suiker en pingpongballen. Die zijn er alleen maar bij gehaald om diep, zéér diep te kunnen afdalen in het universum van de Totaal Onwetenden. En dat zijn wij.
Totaal Onwetenden die het na een uitleg met bruine suiker en pingpongballen nóg niet snappen, dat zijn de Werkelijk Totaal Onwetenden. Dat zijn de orthodoxe alfa’s, de antinerds, de cijferfobisten. Het zijn mensen die al beginnen te zweten wanneer ze hun eigen pincode zien, die expres geen huisnummer bij de voordeur hebben hangen en alleen een horloge met wijzers willen. Nou ja, tikje overdreven, maar het komt hier op neer: wie na al het infantiele higgs-gedoceer nog steeds beweert dat hij er de ballen van begrijpt, is een sukkel.
Nou, let op: ik begrijp er de ballen van. En ik vind het niet eens erg. Ik ben blij dat er mensen zijn die het wél begrijpen. Ze hoeven het ook niet aan me uit te leggen. Zoals ook de installatiemonteur me niet hoeft uit te leggen hoe mijn cv-ketel werkt, zoals ik niet precies wil weten wat een chirurg doet en zoals de garagemonteur me niet alle fijnheden van mijn auto hoeft te vertellen. Ik vind ook dat natuurkundigen zich vooral niet verplicht moeten voelen om de ins en outs van hun werk uit te leggen aan ‘de belastingbetaler’ die hun onderzoeksfaciliteiten financiert. Dat ze het uit enthousiasme en liefde voor hun vak tóch doen, valt op zich te prijzen – het blijft echter een hopeloze onderneming. Het netto resultaat is dat mensen zich nog onwetender voelen dan ze al zijn.
Hoeveel mensen zullen dus vandaag op hun werk hebben durven toegeven dat ze er niets snapten van het higgsdeeltje? Je geeft er in feite mee aan dat een metafoor van bruine suiker en een pingpongbal je boven de pet gaat. We durven zomaar te veronderstellen dat het hele higgsdeeltje donderdag in vele kantoortuinen angstvallig is doodgezwegen.
Woensdag staken miljoenen alfa’s even hun teen in de oceaan van de beta’s. Ze vonden het fascinerend, heus waar, maar ze keken al snel op hun wijzerhorloge om te zien wanneer ze weer konden terugkeren naar hun eigen universum – het universum waar ze geen sukkel zijn.
————————
Volg HP/De Tijd ook op Twitter!
