Spring naar de content

Ik word liever oud dan dik

Stel dat je met het pistool op de borst moest kiezen tussen blind of doof zijn, wat heb je dan liever? Het is een typisch gedachtenspelletje dat ik me van vroeger herinner. In eerste instantie kiezen de meeste mensen voor doofheid, omdat ze zich voorstellen hoe vreselijk het is om in eeuwige duisternis overal tegenop te botsen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Beatrijs Ritsema

Bij iets langer nadenken lijkt blindheid toch de betere optie, omdat doofheid je afsnijdt van communicatie met andere mensen (behalve dan via gebarentaal met andere doven). Een moderne variant van dit dilemma zou kunnen luiden: als je moest kiezen tussen ouderdom en dikte, wat wordt het dan? Oftewel wat is erger, oud zijn of dik zijn?

Liever oud
Het ergste is natuurlijk om het allebei tegelijk te zijn, een combinatie die ook betrekkelijk veel voorkomt, maar als we for the sake of argument die twee eigenschappen onafhankelijk van elkaar beschouwen, dan gaat mijn voorkeur toch naar ouderdom uit. Liever oud dan dik, zullen we maar zeggen. Een voor de hand liggende keuze in mijn geval, want ik bén al oud, nou ja, in ieder geval al een tijdje niet meer jong, en ik heb daar in het dagelijkse leven eigenlijk geen last van. Terwijl serieus overgewicht (en dan niet die vijf kilo die ikzelf graag kwijt zou willen) me een verschrikkelijke conditie lijkt, ongeacht leeftijd.

Dictaat van de esthetica
Dikheid en ouderdom zijn het eerste wat in het oog springt van iemand. Hoewel deze kenmerken niet alles zeggen over de persoon, is de onuitgesproken standaardreactie er een van afkeer. Het oudere dan wel te dikke lichaam nodigt niet uit tot toenadering. Het oog beslist en daarmee is het een probleem van esthetische aard. Allerlei nare, maatschappelijke aspecten van dikte en ouderdom (discriminatie, uitsluiten, pesten) komen voort uit het dictaat van de esthetica, waar niemand zich aan kan onttrekken, ook oude en dikke mensen zelf niet.

Het wordt wel geprobeerd. Zo bestaat er de beweging ‘Fat Acceptance’, die de boodschap verspreidt dat obesitas niet gevaarlijk voor de gezondheid hoeft te zijn als je maar voldoende beweegt, dat diëten niet helpt, dat niet iedereen in dezelfde lichaamsvorm kan worden gedwongen en dat dikke mensen ook mogen bestaan. Fat Acceptance wil kortom afrekenen met de schaamte die het gevolg is van hoe men zich weerspiegeld ziet in het oog van de ander.

Je ziet er goed uit, voor je leeftijd
Voor dikte lijkt die acceptatie toch een stuk moeilijker dan voor ouderdom. Ook oude mensen, vooral oudere vrouwen, schamen zich vaak voor hoe ze eruit zien. Onlangs kwam deze eeuwige kwestie weer eens aan de orde in het praatprogramma ‘Hollandse zaken’ van omroep Max. Aanwezig waren onder anderen onze eigen (want vroegere HP/De Tijd-redacteur) Ad Fransen en Volkskrant-journaliste Mirjam Schöttelndreier, allebei vijftigers. Ze zagen er patent uit – voor hun leeftijd, binnen het dictaat van de esthetica natuurlijk een dodelijke toevoeging. De een was niet gelukkig omdat zijn oog hem steeds voerde naar betrekkingen met minder geschikte lustobjecten van een te groot leeftijdsverschil met hemzelf. De ander worstelde, geheel ten onrechte, met schaamte over haar verval.

Ik droomde weg bij deze uitgekauwde problematiek van de ouder wordende mens m/v: als zij nou eens die muizenissen over verloren jeugd terzijde zou schuiven en als hij nou eens die narcistische neigingen zou redresseren, dan zouden die twee het toch reuze gezellig kunnen hebben samen? Genoeg gemeenschappelijke interesses in ieder geval.

Dat was een onzinfantasie, het oog van de ander blijft een meedogenloze poortwachter. Nergens lijden mensen meer onder dan onder andermans oog. Niet alleen kun je beter blind zijn dan doof, je kunt ook maar beter met een blinde dan met een dove te maken hebben.

Onderwerpen