Europa bestaat uit meer dan honderd landen
Laat ik mijn naam vandaag maar eens eer aan doen. In Spanje weigerde een aantal regio’s kort geleden zelfs maar op te komen dagen bij een bijeenkomst die de regering voor hen belegde. Doel: het bespreken en uitwerken van de manier waarop deze – autonome – gebieden hun eigen bezuinigingen zouden uitvoeren.
Spanje telt zeventien regio’s. Italië heeft er twintig. Duitsland telt zestien deelstaten. Frankrijk heeft zevenentwintig regio’s. Dan hebben we de belangrijkste landen gehad en staat de teller al op tachtig regio’s dan wel deelstaten. Een groot deel daarvan wordt niet alleen lokaal maar ook Europees erkend, er is op basis van cultuur en geschiedenis een goede reden om ze een zekere mate van autonomie toe te kennen. Het maakt het er bestuursrechtelijk niet makkelijker op en er zal dus wel een hele goede reden zijn geweest om het zo te doen. Zonder het paaien van die gebieden zou er nooit een eurozone zijn gekomen.
In Duitsland roeren de federatieve regio’s zich ook steeds nadrukkelijker. Beieren verdomt het inmiddels eenvoudig om nog langer in te stemmen met wat Merkel allemaal lijkt weg te geven. In Italië kennen we al veel langer de beweging van Umberto Bossi die, bondig samengevat, al jaren roept dat we alles onder Rome beter aan de Arabieren kunnen geven. Dichter bij huis zouden Vlamingen Wallonië het liefst laten vallen.
Wat we nu zien is dat het niet alleen een gemor van landen is als het gaat om de tot nu toe gekozen oplossingen in de Europese crisis maar ook in toenemende mate een regiocrisis: de rijke gebieden, die vaak het huishoudboekje wel op orde hebben, gaan niet meer – of niet meer zonder strenge voorwaarden – betalen aan een landelijke regering die het geld in hun ogen over de balk gooit.
Je hoort vaak roepen dat een belangrijk resultaat van Europese samenwerking is dat we het de Tweede Wereldoorlog geen gewapende conflicten meer hebben gehad in ons werelddeel. Dat is niet alleen een opportunistisch argument, het is natuurlijk ook gewoon niet waar. Voor het gemak tellen we dan Joegoslavië maar niet mee, dat komt in die opvatting niet goed uit. Wie had verwacht dat het daar zo te keer zou gaan? Joegoslavië bleek uiteindelijk gewoon een fictie te zijn. Het land bestond slechts uit een aantal regio’s die elkaar, eenmaal de kans geboden, op een gruwelijke wijze de tent uitvochten.
En waarom denken we dat oplaaiende regioconflicten elders in Europa niet gaan plaatsvinden?
Het wordt steeds duidelijker dat het beleid binnen Europa niet goed overweg kan met democratie, er wordt van alles aan gedaan om de gang langs parlementen te kunnen vermijden. Daarom is het een goede ontwikkeling als de straf daarop blijkt te zijn dat landen desintegreren als nieuw model voor democratie. Want dat is toch nog altijd het minst slechte model.
