De euro is zijn vleugels kwijt
Gezien de tsunami aan reacties op wat Mario Draghi gezegd heeft, en wat dat op de beurzen teweegbracht, vind ik het vreemd dat ik eigenlijk maar weinig heb gehoord over wat de president van de Europese Centrale Bank nou werkelijk heeft gezegd. Terwijl dat toch aanzienlijk vreemder was dan uit de reacties naar voren komt – het had ook wat klagerigs.
Dit stukje van zijn toespraak van 26 juli viel mij op: ‘De euro is net een hommel; het is een natuurwonder, want eigenlijk is hij niet gebouwd om te kunnen vliegen, maar toch doet ie het. En zo was de euro ook een hommel die heel wat jaren heel goed gevlogen heeft. Maar wat er ook in de atmosfeer, in de lucht was, dat lijkt nu veranderd te zijn. “Wat was dat dan” vraagt men zich af. We zullen het pas weten na de financiële crisis. De hommel moet nu veranderen in een echte bij. En dat is hij aan het doen.’
Pas veel later verklaarde Draghi dat de ECB ‘alles in het werk zou stellen om de euro te behouden’– een verklaring waar iedereen het over had, maar die niet veel hoeft te betekenen.
Het punt is dat we best weten waarom deze hommel kon vliegen: de enorme geldstromen vanuit de eurokern naar de landen daaromheen, waardoor de inflatie in die landen snel steeg en de Duitse economie – die in de late jaren negentig in het slop zat – een veel betere concurrentiepositie kon veroveren. Daardoor bloeide de handel daar op en hoefden ze niet het pijnlijke proces van deflatie door te maken. Dit betekende weer dat er in de hele eurozone een matige inflatie was – net boven de 1 procent in de periode tussen 1999 en 2007.
Om de hommel in de lucht te houden moeten we eigenlijk dit proces in omgekeerde volgorde doormaken: een stijgende inflatie in Duitsland. Hierdoor zouden de omringende landen hun concurrentiepositie kunnen verbeteren zonder die vernietigende deflatie. Er zal wel een grotere inflatie nodig zijn omdat de aanpassing die nodig is, ook groter is. En omdat de landen buiten de eurokern een kleiner deel van het bruto nationaal product van de hele eurozone vormen. De totale inflatie moet dus hoger zijn om zo’n aanpassing te maken.
Dat gebeurt allemaal niet. Duitsland heeft bijna geen werkloosheid, maar hun inflatie groeit niet. De verwachte euro inflatie schijnt minder dan 1 procent te zijn.
En dat idee van de hommel die een echte bij wordt – dat kost tijd die Europa niet heeft.
