Spring naar de content

De gamechanger om Emile Roemer aan te pakken

De beslissing van CDA, PvdA, D66 en GroenLinks om geen zomercampagne te voeren begint zich nu te wreken. In een eerdere column waarschuwde ik deze partijen al voor de risico’s van het overslaan van de cruciale set-up fase in het campagnevoeren: de periode waarin alle campagneteams moeten werken aan dé centrale strategische uitdaging van iedere campagne, namelijk, hoe zorg je ervoor dat onze thema’s op de maatschappelijke agenda komen, zodat de verkiezingen van 12 september een referendum worden over onze agenda.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kay van de Linde

De VVD en de SP houden zich wijselijk stil. Zowel de liberalen als de socialisten staan torenhoog in de peilingen. Ze zien dat de verkiezingsstrijd zich, zoals verwacht, begint te ontwikkelen tot een ‘kies-de-minister-president’ tweestrijd tussen Rutte en Roemer. Zoals onder andere blijkt uit de concurrentieanalyse van de Eén Vandaag-peiling De Stemming, zouden beide partijen als gevolg van een strategisch stemverloop rond de veertig zetels kunnen halen. Dit gaat dan ten koste van PvdA, CDA, GroenLinks en PVV kiezers die SP stemmen omdat ze geen Rutte willen, of VVD stemmen omdat ze juist geen Roemer willen.

Dat dit scenario wel eens werkelijkheid zou kunnen worden, bewijst het gebrek aan honkvastheid van PvdA, D66 en met name GroenLinks kiezers. Terwijl maar liefst 82% van VVD-sympathisanten en 77% van SP-sympathisanten aangeeft waarschijnlijk of zeker op hun partij te stemmen, is dat bij de PvdA slechts 63%, bij D66 zo’n 60%, en bij GroenLinks een zorgwekkende 46%. De geschiedenis leert dat partijen die moeite hebben hun eigen kiezers vast te houden – lees: te motiveren – onmogelijk kiezers van andere partijen kunnen afsnoepen.

Agenda
De uitdagers hebben geen kans gezien in juli en augustus het maatschappelijke debat via de nationale media te domineren om zodoende hun sterkste thema’s op de publieke agenda te zetten. Nu hebben ze hun laatste hoop gevestigd op de aankomende debatten. Ik vrees dat ze van een koude kermis zullen thuiskomen. De debatten van augustus en september zullen qua beeldvorming maar om twee mensen draaien: Mark Rutte en Emile Roemer. Omdat de uitdagers de afgelopen maanden niet zijn gekomen met een aansprekend verhaal (in campagnelingo: the compelling narrative), wordt de campagne de komende weken een traditionele monomyth, waarin Emile Roemer de beste kaarten heeft.

In de monomyth van 2012 is Emile Roemer namelijk de hero, de figuur waarvan iedereen – de pers voorop – zich zal afvragen: gaat hij het redden? Wordt hij de held die de SP voor het eerst in haar geschiedenis de grootste partij van Nederland maakt? En: wordt hij de eerste socialistische premier? Of vindt Mark Rutte een manier om de reis van de held te ontredderen, waardoor de liberaal in september zijn premierschap kan prolongeren?

Gamechanger
Voor de parlementaire pers is het een bijna onweerstaanbaar verhaal, dat alle andere verhalen – gratis kraanwater, automatische orgaandonatie, langstudeerboetes – zal doen verbleken. Er is nog maar één mogelijk redmiddel voor uitdagers CDA, PvdA, D66 en GroenLinks: een gamechanger. Een beslissing, stunt, actie of andere ontwikkeling die alle landelijke voorpagina’s haalt en een ingrijpende en vooral emotionele impact heeft op de bevolking. Zo’n gamechanger kan extern zijn, bijvoorbeeld het ineenstorten van de Europese Unie, een groot incident zoals Moerdijk of Alphen aan de Rijn. Maar partijen kunnen ook zelf een gamechanger bedenken om de verkiezingen en het verwachtingspatroon te kantelen.

Ik weet er wel ééntje. Als ik PvdA of CDA was, zou ik naar aanleiding van de opzienbarende onthullingen in HP/De Tijd over de steun van China aan de SP en de vele tonnen aan zwart geld in de vriezer, het Openbaar Ministerie vragen een onderzoek te beginnen naar de SP. Dat zal het OM natuurlijk nooit doen uit angst voor allerlei politieke complicaties, en dat geeft beide partijen mooi de gelegenheid om dagelijks vragen te blijven stellen en van allerlei instanties diepgravende onderzoeken te eisen.

Gemeen? Ja, natuurlijk. Onethisch? Nee, want het betreft geen geruchten maar feiten die voor een potentiële regeringspartij meer dan relevant zijn. Maar nog belangrijker, in campagne-technisch opzicht, zo’n aanval zou de campagnestrategie van de SP ernstig verstoren, waardoor de uitdagers een (kleine) kans krijgen zich tussen de SP-VVD tweestrijd te wurmen. Wellicht vinden de uitdagers een dergelijke gamechanger een brug te ver, en dat is best te begrijpen. Maar als ze niets doen, is de campagne voor hun voorbij.