Het eerste verkiezingsdebat: de wegblijvers hebben gewonnen
Het eerste NOS verkiezingsdebat van 2012 had veel weg van Samuel Beckett’s Waiting for Godot, de tweeakter waarin de hoofdpersonen de kunst van het nietsdoen bedrijven in afwachting van het arriveren van ene Godot. In afwachting van de Godots van 2012 – Rutte en Roemer – kwam het debat dan ook niet echt van de grond. De schaduw van de twee wegblijvers hing als een loden deken over de avond.
Vanuit campagne-oogpunt kun je Rutte en Roemer nauwelijks verwijten dat ze zijn weggebleven. Je moet in een campagne altijd je eigen koers varen, en je niets aantrekken van de agenda’s van je tegenstanders, en al helemaal niet van de agenda’s van de journalisten. Bovendien weet je van tevoren dat je in zo’n massaal debat de schietschijven zal worden van de challengers. Nee, dan kun je inderdaad beter het Premiersdebat van RTL 4 afwachten.
Tot nu tot is de Godot-strategie van Rutte en Roemer uitermate goed geslaagd. Met name voor Mark “Teflon” Rutte. Hij was de nestor van een opgeblazen kabinet, liet het daarna fijntjes aan het CDA over om over de scherven te ruziën en verdween vervolgens een paar maanden uit beeld in de wetenschap dat het geheugen van de kiezer ongeveer twee weken bedraagt. En voilà: tijdens het NOS debat was het Catshuisdebacle al lang vergeten en werd met name de Kunduzcoalitie het vuur aan de schenen gelegd. Mark Rutte moet zich rot gelachen hebben voor de buis.
Het is voornamelijk een kwestie van beeldvorming. De afgelopen maanden is het beeld ontstaan dat de verkiezingen van 2012 een strijd zullen worden tussen Rutte en Roemer. De andere partijen zijn er niet in geslaagd deze beeldvorming te kantelen, en dus blijft iedereen de strijd duiden door het frame van een tweestrijd. Daarom kan de campagne pas echt beginnen op het moment dat de twee hoofdpersonen het strijdtoneel betreden, waarna ze alle aandacht zullen opeisen gedurende de laatste paar weken van de campagne.
Daarom moeten alle uitdagers nu alles op alles zetten om te proberen dat beeld voor zaterdag aanstaande te kantelen. Zaterdag is D-Day. Dan komt Mark Rutte uit de startblokken. Vanuit campagne-oogpunt moet je als tegenstander dus een manier verzinnen om die lancering in de kiem te smoren. Door een standpunt in te nemen of thema te ontwikkelen dat de lancering van Rutte komend weekeinde mediatechnisch overstijgt.
Ik heb gisterenavond tijdens het debat goed geluisterd naar de kiem van een mogelijk thema, maar niets gehoord. Ik vrees dat het er bij de challengers niet meer inzit. Met één uitzondering: de PVV. De beste campagnepartij van Nederland. Die beginnen vrijdag aanstaande, één dag voor het VVD congres. Als er één iemand is die de tweestrijd nog kan verstoren, is het Geert Wilders. Die heeft samen met Martin Bosma de afgelopen weken zitten broeden op een stunt van formaat om de verkiezingen te kantelen. Is het waar, of is het wishfull thinking? Morgen zullen we het weten.
