Waarom hebben wij niet zo’n artikel 79 in onze grondwet?
Woensdag komt het Duitse Constitutionele Hof met de uitspraak op nogal wat klachten die verontruste Duitse burgers daar hebben ingediend over het ESM, het Europese steunfonds.
Waar nog niet zo lang geleden een Nederlandse rechter in een door Wilders aangespannen zaak een uitspraak deed die er – samengevat – op neer komt dat hij zich niet bevoegd acht om democratisch genomen besluiten te blokkeren, daar is dat recht in de Duitse grondwet gewoon opgenomen.
Die Nederlandse rechter gaf er ook eigenlijk blijk van dat hij het principe van democratie nog niet helemaal begrepen heeft. Hij denkt dat een door het parlement genomen besluit democratisch is. Dat denken heel veel mensen. Maar in de basis hoeft dat natuurlijk helemaal niet zo te zijn. Ouderen onder ons herinneren zich nog de kruisraketten-affaire. Het besluit tot plaatsing werd door de toenmalige regering genomen, gesteund door het parlement. Toch was een overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking tegen.
Zo werkt dat in Nederland, politici kunnen willens en wetens bij meerderheid in de Tweede Kamer besluiten nemen terwijl ze weten dat een meerderheid van ons tegen is. De enige kans om ze daarvoor te straffen is er pas bij de volgende verkiezingen.
In Duitsland is dat – althans theoretisch – anders geregeld en dat is tamelijk uniek. Daar kunnen burgers tegen een door het Parlement genomen besluit in verweer komen bij het Constitutionele Hof als die burgers denken dat het besluit in strijd is met de grondwet.
Zij gebruiken artikel 79 – dat hen dat recht geeft – om het ESM te toetsen aan artikel 20 van de grondwet dat onder meer regelt dat Duitsland altijd zélf gaat over de Duitse begroting. Het principe van het Europese steunfonds is het juist dat parlementen buiten spel worden gezet bij beslissingen om andere landen te helpen.
Woensdag houdt de wereld zijn adem in, alle reddingsplannen van Europa en de Europese Centrale Bank kunnen op losse schroeven komen als het Hof beslist ten gunste van de klagers. Niet dat het ESM dan definitief van de baan is. Maar elke keer als er geld uit de Duitse portemonnee wordt getrokken heeft het parlement zich daarover uit te spreken. Dat zou wel eens een erg jammer kunnen worden voor Spanje, Italië en Griekenland.
Over Dr. Doom
Dr. Doom is een pseudoniem. Als belegger is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Beleggingsvereniging Fibonacci. Op het moment van het schrijven van deze column heeft de vereniging posities in Ahold, Akzo Nobel, KPN, Shell en Unilever en is Short in de AEX. De positie in de AEX is kortlopend en wisselt regelmatig. Die kan dus nu al anders zijn.
———
Volg HP/De Tijd ook op Twitter.
