De vraag die Mark en Diederik niet aan u hebben gesteld
Tijdens het laatste lijsttrekkersdebat, dinsdagavond bij de NOS, hadden Diederik Samsom en Mark Rutte ú een vraag kunnen stellen. En dat hebben ze niet gedaan. Een gemiste kans!
Barack Obama deed er een hele conventie over: drie dagen lang vertelden de democraten hun verhaal over welke keuze er bij de Amerikaanse verkiezingen op 6 november voorligt.
Het was geweldig geregisseerd. In overtuigende speeches van Bill Clinton, John Kerry, Joe Biden en uiteindelijk Obama zelf werd de keuze scherp gesteld: als je voor de Republikeinen kiest, kies je voor het kapitaal, voor de rijken en tegen een sociale samenleving. Als je voor ons kiest krijg je een samenleving waarin iedereen deelt in de welvaart.
Dat alles culmineerde in die ene belangrijke zin: ‘I ask you tonight for your vote’. Obama durfde de kiezer om vertrouwen en zijn stem te vragen. Een cruciale en vaak vergeten vraag in verkiezingstijd, gek genoeg. Oproepen zijn er genoeg: Stem PvdA, Stem VVD, Stem SP. Het zijn vaak vrij dwingende oproepen. Maar kiezers willen meer dan dat: een goede politicus voelt dat aan en durft de vertrouwensvraag te stellen. Durft bij wijze van spreken op de knieën te gaan voor de kiezer. Een goede politicus vraagt de kiezer om zijn stem.
‘If you believe that new plants and factories can dot our landscape, that new energy can power our future, that new schools can provide ladders of opportunity to this nation of dreamers; if you believe in a country where everyone gets a fair shot, and everyone does their fair share, and everyone plays by the same rules — then I need you to vote this November.’ Alleen Obama kan het zo mooi formuleren. Maar wat hij hier eigenlijk zegt is ‘Ik kies voor een sterk en sociaal Amerika, en ik vraag om uw stem om dit voor elkaar te krijgen’.
Sterk en Sociaal. Het zou een tekst van Diederik Samsom kunnen zijn. Er zijn meer overeenkomsten tussen de Amerikaanse en Nederlandse verkiezingen. Beide vinden plaats in een gepolariseerde politieke omgeving. Er is een heldere keuze tussen het kamp Romney/Rutte, die de overheid een kleinere rol wil geven, wil bezuinigen op uitkeringen en wil sleutelen aan sociale voorzieningen en het kamp Obama/Samsom, dat gelooft dat de overheid een cruciale rol moet spelen bij het verdelen van de welvaart en bij goed onderwijs en wil investeren in een duurzamere toekomst.
In beide landen ligt een duidelijke keuze voor. In beide landen is getracht een duidelijk contrast te schetsen tussen twee verschillende visies. En in beide landen is het ongelofelijk spannend.
Voor Barack Obama breken intensieve maanden aan. Hij heeft vanaf vandaag nog exact 56 dagen om de kiezer te overtuigen om op hem te stemmen. U zult het zinnetje ‘I ask you tonight for your vote’ nog vaak horen. Overal waar hij komt. Het is een cruciale opdracht voor Obama. Als alle kiezers die geregistreerd staan om te stemmen komen opdagen heeft hij negentig procent kans op de overwinning. Probleem bij hem is dat juist bij de Democraten de bereidheid om te gaan stemmen laag is, lager dan bij de Republikeinen. Daarom trokken de Democraten afgelopen week alles uit de kast om de drie cruciale twijfelende groepen kiezers te overtuigen: vrouwen, jongeren en minderheden. Scarlet Johansson, Eva Longoria, iedereen deed maar één ding: vote!
In Nederland ligt dat iets anders. Samsom en Rutte hebben op moment van schrijven nog maar 33 uur de tijd om de kiezer naar de stembus te krijgen. En hier zullen ze niet alleen de eigen basis moeten overtuigen naar de stembus te komen, maar zullen juist moeten appelleren aan de zwevende én de strategische kiezer. Daarom is de opdracht voor beiden de komende uren hetzelfde: schets twee totaal verschillende visies op Nederland waarin de keuze van de kiezer een cruciale is.
Samsom zal nog harder moeten maken dat doormodderen met Rutte een experiment is dat we niet moeten willen. Dat een keuze voor de PvdA een keuze voor een sterker en socialer Nederland is. En dat om die keuze echt te kunnen maken een stem op de PvdA cruciaal is, omdat je alleen als je de grootste wordt die richting echt kan bepalen. Hij zal met dit appèl zwevende kiezers moeten binden, en strategische kiezers bij SP, GroenLinks (voor zover die er nog zijn) en D66 naar zich toe moeten halen. Cruciaal daarbij is ook om deze kiezers te vragen om hun vertrouwen en om hun stem. Het verhaal heeft Samsom de laatste weken zorgvuldig opgebouwd, maar durft hij ook de laatste stap te nemen?
Hetzelfde geldt voor Rutte. De VVD campagne startte laat, kwam haperend op gang en heeft nog steeds niet duidelijk kunnen maken waar de VVD echt voor staat. Kan Rutte vanavond de case maken dat het land bij hem echt in betere handen is na het dramatisch verlopen experiment met de PVV? Heeft de campagne gewerkt waarbij Rutte keer op keer waarschuwde voor het linkse gevaar? En kan Rutte de zwevende kiezer binden en de strategische rechtse kiezer uit PVV, CDA en zelfs D66 overtuigen voor hem te kiezen?
“Als u gelooft dat dit land beter kan, en als u gelooft dat ons land bij mij goede handen is, dan vraag ik u om uw vertrouwen, en vraag ik u vanavond om uw stem.” Het wachten is tot iemand zich rechtstreeks tot de kiezer richt en deze vraag aan de hen durft voor te leggen. Het kan het verschil zijn tussen het torentje en de oppositie.
