De acht electorale records die u vandaag kunt breken
Nederland breekt woensdag een Europees record: voor de vijfde keer in tien jaar gaan we naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Maar daar zal het niet bij blijven.
Want waarschijnlijk gaat woensdag ook een aantal nationale electorale records aan flarden. Voor het gemak hebben we ze alle acht op een rijtje gezet – in volgorde van wiebeligheid.
1 – De slechtste uitslag ooit voor het CDA
Nog in 1963 waren de drie voorlopers van het CDA (de Katholieke Volkspartij, de Anti-Revolutionaire Partij en de Christelijk-Historische Unie) samen goed voor 76 Kamerzetels – een absolute meerderheid dus. Daarna ging het met veel horten en stoten bergafwaarts, met de eenentwintig zetels van Jan Peter Balkenende uit 2010 als voorlopig dieptepunt. Dat Sybrand Buma woensdag nóg beroerder gaat scoren lijkt onontkoombaar. De al vaker voorspelde opstand van CDA’ers uit het katholieke zuiden is dan nog slechts een kwestie van tijd. Naast de hervormde burgemeesterszoon Buma zal ook de gereformeerde wijkdominee en partijvoorzitter Ruth Peetoom moeten vrezen voor haar politieke leven.
2 – De slechtste uitslag ooit voor GroenLinks
Het enige wat Jolande Sap hoeft te doen is slechter scoren dan haar verre voorganger Ina Brouwer, die in 1994 bleef steken op vijf Kamerzetels. Getuige de peilingen – die GroenLinks eensgezind vier zetels voorspellen – zou haar dat heel goed kunnen gaan lukken. Ter opfrissing van het geheugen: Brouwer overleefde haar verkiezingsnederlaag destijds niet en sleepte ook campagneleider Maarten van Poelgeest in haar val mee. Als GroenLinks woensdag onder de vijf zetels duikt, is het vermoedelijk ook over en uit voor Sap en haar zwaar ondermaats presterende campagneleider Jesse Klaver.
3 – De beste uitslag ooit voor de Partij voor de Dieren
Verder dan twee Kamerzetels wist Marianne Thieme het tot dusverre niet te schoppen. Als dat er drie worden, zoals Maurice de Hond en de Politieke Barometer voorspellen, is het record binnen.
4 – De beste uitslag ooit voor de VVD
De grootste stemmentrekker uit de geschiedenis van de VVD is nog altijd Frits Bolkestein, die in 1998 tekende voor 38 liberale Kamerzetels. Volgens de opiniepeilingen zit Mark Rutte hem akelig dicht op de hielen.
5 – De beste uitslag ooit voor de ChristenUnie
Onder aanvoering van André Rouvoet haalde de ChristenUnie bij de Kamerverkiezingen van 2006 zes zetels. Als de meest optimistische peiling (zeven zetels, volgens De Stemming van EenVandaag) bewaarheid wordt, zou Arie Slob zou dat record woensdag kunnen gaan verbeteren.
6 – De beste uitslag ooit voor de SP
Op 15 augustus presenteerde EenVandaag een peiling waarin de SP op maar liefst 39 zetels stond. Het lijkt alweer een eeuwigheid geleden. Toch bestaat er nog altijd een kleine kans dat Emile Roemer woensdag zijn partijvoorzitter Jan Marijnissen aftroeft, die in 2006 vijfentwintig Kamerzetels voor de SP in de wacht sleepte.
7 – De beste score ooit voor de PVV
Volgens de peilingen gaat Geert Wilders het woensdag een paar zetels slechter doen dan in 2010. Maar het zou het niet de eerste keer zijn dat de PVV zwaar wordt onderschat. Zo kreeg Wilders bij de Kamerverkiezingen van 2010 zes zetels méér dan in de laatste peiling van Maurice de Hond en zeven zetels meer dan in de laatste peiling van bureau Ipsos Synovate. De PVV hoopt nu opnieuw op die zogenoemde ‘gordijnbonus’.
8 – De laagste opkomst ooit
Welgeteld 75,4 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders maakte bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 de gang naar het stembureau. Dat was maar liefst vijf procent minder dan in 2006. Als die dalende lijn zelfs maar een béétje doorzet, gaan we woensdag het historische laagterecord uit 1998 breken, toen slechts 73,35 procent van de kiezers kwam opdagen.
