Waarom Neelie Kroes niks van e-books snapt
Too little, too late. In modern Nederlands kun je zo de speech samenvatten die EU-commissaris Neelie Kroes (hoe lang eigenlijk nog?) deze week hield over e-books in Europa.
De achterstand die Europa heeft op het gebied van digitale boeken is niet meer in te halen. Tegen de tijd dat Europa het e-book heeft omarmd is het boek zelf al veranderd en geëvolueerd.
Drie redenen
Neelie Kroes noemde drie redenen waarom het e-book nog niet goed in Europa is doorgedrongen, dezelfde redenen die wij hier al een jaar noemen. Uitgevers zijn laks en durven (of willen) de backlist van oude boeken niet digitaliseren. Daar zal niet snel iets aan veranderen, zijn wij bang. Daarnaast moet Europa globaal gaan denken. Makkelijk gezegd in zo’n toespraak maar hoe doe je dat in een thuismarkt met enkele tientallen verschillende talen en dus uitgeeftradities? In Amerika heeft het e-book een penetratiegraad van 25 procent, in Europa is dat maar 2 procent. Maar in Amerika leest dan ook iedereen in het Engels.
En dan vindt Kroes ook nog dat er iets gedaan moet worden aan het hoge BTW-tarief voor e-books. Ja, dat vinden wij ook. Het tarief is nu, in de meeste Europese landen, 19 procent en in Nederland, dankzij het Kunduzakkoord, zelfs nog hoger. Alleen in Luxemburg en Frankrijk is het lager, redenen waarom alle grote online-boekenverkopers inmiddels zetelen in het Groothertogdom. Daarmee zijn zulke grote financiele belangen gemoeid dat een Europees eenheidstarief ongetwijfeld nog vele, vele jaren op zich laat wachten. De markt is voorgoed verknoeid en dat zal zo blijven. Europa heeft zijn kansen laten liggen.
Scheuren
Maar belangrijker nog in deze discussie is dat tegen de tijd dat in Europa eindelijk een volwassen e-bookmarkt is ontstaan, het boek het boek niet meer zal zijn. Nu al zijn er scheuren zichtbaar in de verhouding tussen het papieren boek en het e-book. Waar het papieren boek voor eeuwig onveranderlijk is en van generatie op generatie lezers kan worden doorgegeven, is het digitale boek bezig aan een langzame evolutie, revolutie zo u wil.
Schrijvers en uitgevers ontdekken zo langzamerhand dat je met het e-book op een hele nieuwe manier interactie met de lezer kan bedrijven. Niet alleen door geluid en filmpjes toe te voegen, maar ook en vooral door te luisteren naar de wensen van de lezer. E-bookapps, e-readers en tablets registeren feilloos het leesgedrag van de consument en sturen die (helaas) naar de producent. Die kan op basis van die gegevens het product aanpassen. Voor alle lezers, voor jonge lezers of voor bepaalde groepen lezers. Zo ontstaan van elk boek straks verschillende versies, feilloos getailord op de wensen van de lezer. Het boek is straks het boek niet meer. Maar Neelie Kroes is zover nog lang niet.
