Spring naar de content

Consequenties zorgakkoord voor rekening van mantelzorgers

Het zorgakkoord tussen het kabinet en de sociale partners is alweer Schnee von gestern, ofwel voorbije actualiteit, maar het zal in zijn consequenties nog heel wat rumoer gaan opleveren.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Matt Dings

Dat geldt vooral voor de langdurige zorg, die grotendeels wordt betaald vanuit de AWBZ. De volksverzekering, die elk jaar duurder wordt en momenteel 27 miljard per jaar kost, dreigt onbetaalbaar te worden. Het kabinet wil de uitgaven in 2017 met 3,5 miljard omlaag gebracht zien.

Om dat te bereiken moet het aantal cliënten van instellingen voor gehandicapten en verpleeg- en verzorgingshuizen dalen van 350.000 tot 200.000. Meer dan nu moeten zorgbehoevende mensen voor hulp hun sociale netwerk inschakelen. Zoeken zij professionele hulp, dan dienen ze eerst hun spaargeld aan te spreken.

De komende jaren zullen dus duizenden en duizenden mensen méér dan nu bij hun familie, vrienden of buren moeten aankloppen als zij niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. “Niet terug naar de tijd dat participatie afhankelijk was van liefdadigheid, maar ook niet naar een samenleving, waarin het tegengaan van eenzaamheid afhankelijk is van betaalde en verzekerde zorg,” zo formuleerde de verantwoordelijke staatssecretaris Martin van Rijn het in een brief aan de Tweede Kamer.

Uitgedund
Mooi, maar hoe gaat dat er in de praktijk uitzien? De vraag naar langdurige zorg komt vooral van ouderen. Die kunnen niet zoals vorige generaties terugvallen op vijf of meer kinderen en een onafzienbare stoet familieleden. Decennia van gezinsverdunning hebben ook de familiale mantelzorg uitgedund. Bovendien zijn die gezins- en familieleden – ook anders dan vroeger – vaak op flinke afstanden van elkaar komen te wonen, niet zelden tot in het buitenland toe. Dat maakt dagelijkse hulpverlening nogal gecompliceerd.

Burenhulp komt gelukkig nog veel voor, maar is met de modernisering van de samenleving toch ook minder vanzelfsprekend geworden. In grote steden en groeikernen kennen mensen vaak maar enkele straatgenoten, en doorgaans niet goed genoeg om hun hulp te vragen of te verlenen bij zoiets intiems als persoonlijke verzorging. Een boodschap doen voor de zieke overbuurvrouw is nog wat anders dan haar te helpen met haar steunkousen.

Zwaar belast
Momenteel telt Nederland anderhalf miljoen mantelzorgers, van wie zo’n 220.000 zich zwaar belast voelen door de hulp aan een naaste, blijkt uit een recente Gezondheidsmonitor. De druk op de mantelzorg zal door de vergrijzing alleen maar toenemen. Daar komt nu de extra vraag bovenop van al die zorgbehoevenden voor wie geen plek meer is in een instelling en die niet rijk genoeg zijn om hulp in te kopen. Dat zorgakkoord, valt veilig te voorspellen, gaat nog heel wat zorgen opleveren.