Reconstructie: drie weken politieke deals en gespin om de illegalenkwestie
De meivakantie voor politici is afgelopen – en we hebben het geweten. Een week vol verrassende wendingen, of achteraf bezien toch juist niet? Een reconstructie over de commotie rondom de strafbaarstelling van illegaliteit.
De commotie begint tijdens het partijcongres van de Partij van de Arbeid op 27 april waar Sander Terphuis een motie indieny. Hij roept de partij op de voorgenomen strafbaarstelling tegen te houden. De motie wordt vrijwel unaniem aangenomen, het is tenslotte een heus speerpunt van de partij.
Kopstukken uit heden, verleden en de toekomst gaan zich met de kwestie bemoeien en de druk neemt toe. Staatssecretaris Jetta Klijnsma zegt op de dag van de arbeid, 1 mei, dat men óf het kabinet moet laten vallen, óf het congres.
Vanaf 7 mei trekt politiek leider Diederik Samsom het land in om in kleine, zweterige zaaltjes bezorgde en soms boze partijleden te overtuigen van zijn standpunt: niet rommelen met de afspraak met de VVD uit het regeerakkoord – het wisselgeld dat moet worden betaald is te groot.
Ook schrijft minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk op 7 mei in een artikel in de Volkskrant dat illegaliteit een principezaak is, maar de strafbaarheid ervan niet. “Strafbaarstelling verandert niets aan het feit dat mensen hier volgens de wet toch al niet mogen zijn. Ook nu kan iemand al in vreemdelingendetentie worden geplaatst,” schrijft hij.
Het lijkt te werken: in de extra ingelaste ledenraad op 12 mei in Utrecht weet samsom de rijen te sluiten. Een nieuwe motie wordt aangenomen waarin niet meer wordt gevraagd de strafbaarstelling geheel te schrappen, wel om het beleid “humaner” te maken.
Echter, officieel verandert er nog altijd niets. In de Tweede Kamer wordt een verzoek te debatteren over de zaak op 14 mei door de coalitiepartijen geweigerd. Over interne partij-afwegingen is geen debat nodig, was de tamelijk hooghartige reactie.
Nadat staatssecretaris Fred Teeven, die over de strafbaarstelling gaat, 15 mei vrijuit spreekt over het onderwerp aan tafel bij Pauw&Witteman, pogen de oppositiepartijen nogmaals een spoeddebat met Teeven te krijgen. Immers, de politieke realiteit is, zoals dat dan heet, ingrijpend veranderd. Opnieuw dreigt men bot te vangen. Een plenair debat komt er niet, een dertigledendebat kan echter niet worden tegengehouden.
Maar wat blijkt op donderdagavond 16 mei: de PvdA en VVD praten wel degelijk over de strafbaarstelling van illegaliteit. De Kamerleden van de partijen met vreemdelingenbeleid in hun portefeuille, Marit Maij van de PvdA en Malik Azmani van de VVD, gaan in eerste instantie samen op zoek naar een oplossing. Alle reden voor Kamervoorzitter Anoushka van Miltenburg het debat toch maar snel in te plannen, volgende week al.
Politieke deal
Het gehannes over de strafbaarstelling van illegaliteit beheerst al weken het politieke nieuws. De draai van de PvdA (toch praten met partner VVD) komt toch nog enigszins onverwacht, hoewel Haagse wandelgangen speculeren op een deal met de VVD: Teeven en Weekers blijven aan, de PvdA krijgt speling op de strafbaarheid van illegaliteit.
Voor de kiezer is het nauwelijks meer te volgen. De partij gaat het land in om het één te zeggen, maar doet uiteindelijk iets anders. Wat wil de PvdA? Om met dominee Gremdaat te spreken: “Ja, ja, maar toch ook nee.”
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
In de serie ‘Politiek moment van de week’ belicht HP/De Tijd wekelijks een bijzonder moment in de vaderlandse politiek. Een bijzondere Kamervraag, een opvallende motie, kortom: de krenten uit de (Haagse) pap.
—
Download de gratis app van Tablisto om ons maandblad op uw tablet te lezen
Volg HP/ De Tijd en Pieter Yspeert op Twitter
Volg HP/ De Tijd op Facebook
