Spring naar de content

Wobben voor KiKa

Via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) kunnen burgers de overheid om informatie vragen. Openbaarmaking is een plicht, een juridisch uitgangspunt, en geheimhouding hoort altijd een – gemotiveerde – uitzondering te blijven.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Brenno de Winter

Maar de praktijk is weerbarstig. Ambtenaren maken met regelmaat misbruik van de Wob om gevoelige documenten achter te houden. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie is in mijn ogen daarin het dieptepunt. Zij maken het democratisch principe van geïnformeerd deelnemen aan het maatschappelijk debat kapot.

Zo wordt informatie rond het meekijken door de politie bij het pinnen via de camera, het aantal PRISM-achtige vorderingen bij sociale media, en het spioneren van reisbewegingen met de OV-chipkaart angstvallig geheim gehouden. Daardoor is nauwelijks te controleren in hoeverre de democratie functioneert en lijkt ons opsporingsapparaat op een oncontroleerbare geheime dienst.

Schadevergoeding
Toch blijf ik Wobben, omdat ik van mening ben dat over dergelijke onderwerpen verantwoording moet worden afgelegd. En wanneer het lukt informatie te bemachtigen blijken vaak interessante zaken. Zo weet u door een Wob-verzoek dat er in geen land in de wereld door de politie zoveel getapt wordt als in Nederland. (Inmiddels worden de cijfers regelmatig openbaar gemaakt en blijkt de politie het eigen record telkens te verbreken.)

Maar ondanks een sporadisch succesje blijft het modderen. Een nieuwe creatieve methode in het tegenwerken van rechtzoekende burgers kwam een paar jaar geleden in nieuwe wetgeving: de overheid moet een boete betalen aan een Wobber als niet tijdig over het verzoek wordt beslist en een termijn van twee weken voor ‘extra respijt’ is verstreken.

Maar vertraging is een nuttig instrument voor bestuursorganen, want veel nieuws is tijdkritisch. Die boete van maximaal 1260 euro wordt dan ook graag betaald – het is uiteindelijk niet hun geld. Daarnaast is het een koopje om een kritisch artikel over een misstand te voorkomen. En als klap op de vuurpijl wordt mij verweten de wet te misbruiken voor mijn eigen financiën, en word ik dus als misbruiker neergezet.

Kika
Dit tegenwerken van de transparantie ben ik meer dan zat en ik stel voor dat we het vanaf vandaag anders gaan doen. Wat mij betreft wordt ieder Wob-verzoek dat te laat wordt beantwoord met de Wet dwangsom benaderd en voor de rechter gebracht. Maar het geld hoef ik niet, dat mag direct worden overgemaakt op de rekening van KiKa. Daarmee redden we briljante geesten van een generatie die hopelijk snapt dat de overheid voor ons hoort te werken.

En laten we die maffe dwangsomwet alsjeblieft afschaffen. Hoe triest is het dat je wetgeving moet maken voor een overheid die zich niet aan de wet houdt?

Tot die tijd mag het Ministerie van Veiligheid en Justitie de dwangsommen naar KiKa overmaken. De eerste 1260 euro voor het geheimzinnig doen over het spioneren van pinnende Nederlanders, kan wat mij betreft naar giro 8118.

Onderwerpen