De toekomst van het papieren boek wordt dit weekend bepaald
Het is een mooi meetmoment, de 25ste editie van de grootste boekenmarkt van Europa, deze zondag in het pittoreske Deventer: is het een begin van het afscheid van het papieren boek waarin alleen nog oudere verzamelaars zijn geïnteresseerd of stort de jeugd zich enthousiast op het enorme aanbod, smartphone in de aanslag om de aankopen door te geven. U voelt zelf wel aan welke kant het opgaat. De digitale wereld wint en die opkomst is niet meer te stuiten.
Sinds 1988 is de eerste zondag van augustus voor liefhebbers van papieren boeken uit binnen- en buitenland een magische datum. De hele binnenstad van Deventer is dan een dag gevuld met boeken en tot dusver vinden elk jaar 130.000 mensen dat de moeite van een bezoekje waard, zelfs al is het af en toe bloedheet of buitengewoon regenachtig. Daar ik zelf in boeken handel is de markt voor mij het hoogtepunt van het jaar, een mooi extra zakcentje voor de vakantie die er op volgt. Maar de scherpe waarnemer ziet het einde naderen.
Het reguliere boek verdwijnt
Al sinds enkele jaren is het aanbod van de ruim 900 handelaren uit heel Nederland veranderd: het reguliere boek, zeg de roman, de thriller of het fantasyboek, verdwijnt langzaam van de kramen en maakt plaats voor het bijzondere, geïllustreerde en specialistische boek waarvoor nog wel klanten te vinden zijn. Maar dan vooral klanten ruim boven de 55 jaar, die nog bezig zijn een collectie aan te vullen of te complementeren en die daar binnen 10 jaar mee zullen stoppen als ze kleiner gaan wonen of emigreren naar doorgaans zonniger plekken in dit werelddeel.
Het is wel zeker dat de organisatie van deze grootste boekenmarkt van Europa zondagavond zal moet toegeven dat voor het eerst in de geschiedenis het aantal bezoekers is gedaald en dat de kraamhouders minder omzet hebben gedraaid dan vorige jaren. De boekenbranche is bezig aan een omslag die niet tegen is te houden. Bewijs daarvoor kan ik dichtbij huis vinden: ik lees al vijf jaar geen papieren boeken meer, hoewel ik er nog steeds in handel. Veel paradoxaler wordt het, denk ik, niet.
Papieren romanticus
Maar tegelijkertijd heb ik de afgelopen vijf jaar allerlei boeken digitaal gelezen die op papier voor mij onbereikbaar waren. Het aanbod van boeken op internet is zo vele malen groter dan in de goed gesorteerde boekhandel bij mij op de hoek dat de keus niet moeilijk is. En die constatering komt van een papieren romanticus die ooit een vakantiebaantje nam om de dundrukeditie van de gedichten van Rilke te kunnen kopen. Ze staan nog steeds in mijn boekenkast, maar nu ook op mijn harde schijf, mijn e-reader en mijn smartphone.
