Woody Allen: 5 vergeten hoogtepunten
Er is nu al een week geen nieuwe Woody Allen uitgekomen. Zou het wel goed met hem gaan? Blue Jasmine is Woody Allens 683ste film. Hij krijgt er waarschijnlijk zijn 437ste Oscarnominatie voor. En terecht. In de kritieken wordt de film vergeleken met de 268 hoogtepunten uit zijn oeuvre. Altijd weer diezelfde namen. Annie Hall (nog steeds leuk). Manhattan (niet meer zo leuk). Vicky Cristina Barcelona (nooit leuk geweest).
Natuurlijk, met zo’n oeuvre is het logisch dat een paar films nauwelijks meer worden genoemd. Logisch maar onterecht. Het voelt oneerlijk – alsof de beste speler van het land nooit een uitnodiging krijgt voor het nationale team. Deze vijf films verdienen een basisplaats in de canon van Woody Allen.
1. Play It Again, Sam (1972)
Oké, oké, de film is niet door Woody Allen zelf geregisseerd. Wel geschreven. En hij speelt de hoofdrol, tegenover Diane Keaton. Woody in de rol van de stamelende neuroot. Keaton in de rol van de charmante, quirky geliefde. Zouden ze vaker moeten doen. Zelden heeft Allen een film geschreven met zo’n enorm hoge grapdichtheid – zonder missers. Als Woody’s (afschuwelijke, aantrekkelijke) eerste vrouw van hem scheidt, zegt ze, vlak voor ze in een auto stapt: ‘I’ll have my lawyer call your lawyer.’ Ze scheurt weg. ‘I don’t have a lawyer’, roept een zielige Woody haar na. ‘Have him call my doctor.’
2. Zelig (1983)
Nepdocumentaire over de man die zich zó aanpast aan zijn omgeving dat hij de gedaante aanneemt van wie er ook maar in zijn buurt is. De menselijke kameleon, zeg maar. We zien Woody Allen zwart worden en moddervet. Onder heel veel meer. Hoofdpersoon Zelig wordt geanalyseerd door allerlei dubieuze psychiaters (alsof er ook niet-dubieuze psychiaters in Allens oeuvre voorkomen). Onder hypnose wordt Zelig gevraagd waarom hij zich zo sterk aanpast aan zijn omgeving. ‘I just want to be liked’, kermt hij. Grappig, origineel, hartverscheurend.
3. Broadway Danny Rose (1984)
Deze wordt nou écht nooit meer genoemd. Terwijl het misschien wel zijn allerbeste is. Woody Allen heeft ooit gezegd dat hij twee rollen kan spelen: die van de intellectuele neuroot, en die van de incapabele sjacheraar. In Broadway Danny Rose speelt hij een fantastische rol van de tweede categorie: Danny Rose. Een impresario, manager, talentenscout die elke artiest met ambitie, maar zonder talent, op de planken probeert te krijgen. Stotterende buiksprekers en blinde xylofonisten. ‘If you take my advice’, zegt Danny, ‘you’ll become one of the great balloon-folding acts of all time.’
4. Deconstructing Harry (1997)
Een drinkende, bittere, hatelijke Woody Allen. Het staat hem goed. Hoofdpersoon Harry Block is een schrijver die overhoop ligt met zijn exen, zijn familie, zijn vrienden, zijn psychiaters. En natuurlijk vooral met zichzelf. Woody Allen op zijn scherpst. Onvergetelijke scènes, bijvoorbeeld Harry’s bezoekje aan de hel. Met een ijzeren lift daalt hij af. Op elke verdieping wordt behulpzaam omgeroepen wat je daar aantreft, als in een warenhuis. ‘Floor five. Subway muggers, aggressive panhandlers and book critics. Floor six. Right wing extremists. Serial killers. Lawyers who appear on television.’
5. You Will Meet a Tall Dark Stranger (2010)
Typische Woody Allen-ensemblefilm, maar dan in Londen. Vijf of zes verhaallijnen, allemaal over kansloze liefdes, overspel en existentiële angsten. Chronisch ontevreden personages, intens vervelende types eigenlijk, die toch stuk voor stuk sympathiek blijven. Geweldige rollen, niet van Woody zelf. Wel van Naomi Watts, Josh Brolin, Anthony Hopkins, en Freida Pinto. Antonio Banderas speelt, heel gek, een gladde Spanjaard. De film zat tussen Vicky Cristina Barcelona en Midnight in Paris in. Was stukken minder succesvol. Maar is beter dan allebei.
