Spring naar de content

De bieb zonder boeken bestaat, maar zal niet werken

Het is een dapper experiment dat ze deze week zijn begonnen in de stad San Antonio in het Amerikaanse Texas: een nieuwe bibliotheek zonder papieren boeken boeken, volledig digitaal en nog gratis ook voor de 1,7 miljoen inwoners. Maar het is zeer de vraag of dat experiment wel kans van slagen heeft, want eigenlijk sluiten digitaal lezen en bibliotheken elkaar uit.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Geert Poorthuis

Bij de digitale bibliotheek, naar verluidt de eerste ter wereld, haal je geen boeken meer op, maar een e-reader waarop je vijf boeken kan (laten) zetten. Na twee weken worden de e-books automatisch onleesbaar zodat je terug moet naar het fysieke gebouw van de bibliotheek in het centrum van de stad om je ‘uitlening’ te verlengen of andere boeken te halen. Ook je e-reader doet het dan niet meer. Ze hebben daar in San Antonio 600 e-readers beschikbaar voor de klanten wat ons weinig lijkt en je kan er ook een uurtje internetten.

So far, so good. Klinkt allemaal heel vooruitstrevend en modern. Er is echter een grondig ‘maar’. Ook de digitale bibliotheek heeft van zijn 10.000 boeken maar een beperkt aantal exemplaren beschikbaar, en als die allemaal zijn uitgeleend, kom je op een wachtlijst te staan. Dat klinkt paradoxaal (een digitaal boek kun je in enkele seconden dupliceren, toch?), maar heeft te maken met de afspraken die ook daar in Amerika de uitgevers met de bibliotheken moeten maken. Die uitgevers willen natuurlijk niet dat we allemaal tegelijk naar de bieb gaan om daar de nieuwe blockbuster van Dan Brown te lenen, en verkopen daarom slechts enkele boeken aan de bieb. De rest verkopen ze bij Amazon, Apple of Google.

Wij weten het niet zeker, maar vrezen wel dat ook digitale boeken slechts een beperkt aantal malen mogen worden uitgeleend en daarna worden vernietigd (gewist dus). Dan heb je toch nog kans dat je als lezer bot vangt als je op zoek bent naar een boek. Of dat je bij het lezen van een trilogie moet beginnen met deel 2, omdat deel 1 al uit de collectie is verwijderd. Dat is mij overigens eens echt overkomen, waarna ik de (papieren) bibliotheek in mijn stad voorgoed vaarwel heb gezegd.

Het aardige van digitaal lezen, zo heb ik de afgelopen vijf jaar geleerd, is dat je precies kan lezen wat je wil, waar je wil en dat je er net zo lang over mag doen als je wilt. Een boek per dag of 3 in een maand, dat maakt niet uit. Ook komt het voor dat ik in 4 boeken tegelijkertijd bezig ben. Dat kan niet bij de bieb en dus ook niet bij de nieuwe digitale bieb in San Antonio. Bovendien: waarom zou je als inwoner van een verre buitenwijk van San Antonio naar het centrum reizen om een digitaal boek op te halen? Daar hadden we toch het internet voor?

Wij denken dat het bedrijfsmodel van de bibliotheek niet meer van deze tijd is. Het boek is geen object meer maar een bestand dat wereldwijd digitaal rondgaat. Zeker nu e-readers steeds goedkoper worden verliezen bibliotheken hun bestaansrecht. En het recht op enorme gebouwen in het centrum van de stad. Een ‘boekenmuseum’ (meer zal het straks niet zijn) kan ook best op een industrieterrein.