Spring naar de content

3 redenen waarom de tussentijdse verkiezingen niets zeggen over de landelijke politiek

In negen gemeenten mochten kiezers gisteren al naar de stembus om hun politieke voorkeur kenbaar te maken. Opiniemakers, -peilers en landelijke politici buitelen over elkaar heen om de magnitude van deze gebeurtenis te onderstrepen. Volstrekt onterecht.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Matthias Pauw

De tussentijdse gemeenteraadsverkiezingen zouden ‘de eerste grote proef’ voor de regeringspartijen zijn na de landelijke verkiezingen van 2012. Uit het electorale gedrag van kiezers in oorden als Alphen aan den Rijn, Leeuwarden en De Friese Meren zouden we kunnen aflezen hoe het volk tegenover het kabinetsbeleid staat. 3 redenen waarom dit niet klopt:

1. Gemeentepolitiek gaat ergens over
Veel politici vergeten het als het zo uitkomt, maar gemeentepolitiek gaat werkelijk ergens over. Op lokaal niveau kijken kiezers voornamelijk naar hinderlijk liggende verkeersdrempels, de aanleg van vinexwijken, hondenveldjes en losliggende tegels. Dáár gaat de gemeente over, en burgers zijn intelligent genoeg om dat te beseffen. Begrotingstekorten, bezuinigingspakketten en pensioenpremies zijn secundair. Voor de negen betreffende gemeenten telt lokaal beleid ook nog eens extra zwaar. Het betreft hier de producten van gemeentelijke herindelingen, waarbij veel bestuurlijke wijzigingen op de agenda staan die alle burgers aangaan.

2. Waar hebben we het over? Negen gemeenten
Het gaat kortom ook nog eens over helemaal niets. Negen middelgrote (vooral Friese) gemeenten geven hoe dan ook een weinig representatief beeld van de landelijke verhoudingen. 250.000 mensen vormen weliswaar getalsmatig een fikse steekproef, maar het gebrek aan geografische diversiteit maakt die ook weinig betrouwbaar.

3. Niet iedereen doet mee
Sterker nog, de koning van de peilingen en zijn hofhouding staan niet op de lijsten. De PVV van Wilders waagt zich, op enkele uitzonderingen na, niet aan de gemeentepolitiek. Dat maakt het wel bijzonder lastig om een degelijke extrapolatie naar een landelijk beeld te maken. Of deze mensen thuisblijven, op lokale protestclubjes stemmen of toch maar hun vertrouwen stellen in de VVD, waar ze dat met de PVV erbij niet gedaan zouden hebben, is blind giswerk.

De andere kant
Uiteraard is er ook een andere kant van de medaille. Het beeld van een partij en het gevoel dat kiezers daar bij krijgen, wordt ook beïnvloed door het reilen en zeilen in Den Haag. Gaan we ook daar iets van terugzien in de uitslagen? Waarschijnlijk wel. Maar wat en hoeveel is niet te zeggen. Landelijke conclusies aan deze uitslag verbinden is kortzichtig, statistisch onverantwoord en derhalve een verspilling van tijd en moeite.