Lezen is om je voor te schamen
Een kwart van de Britse jongeren zou zich schamen als ze door hun vriendjes en vriendinnetjes betrapt worden op…. nee, niet stelen, schelden, slaan of zelfs masturberen. Nee, op het lezen van een boek. Er is weinig reden om aan te nemen dat dat in Nederland anders is. Dat blijkt ook wel uit de meest recente cijfers van de verkoop in Nederlandse boekhandels. Die zijn opnieuw gekelderd. Lezen is niet cool meer.
Die verontrustende cijfers over de jeugd komen uit een groot onderzoek dat The National Literacy Trust dit najaar deed onder 35.000 kinderen, bepaald representatief dus. Opvallend is dat onder lezen in het onderzoek ook het bezoeken van websites en sociale media is inbegrepen en zelfs het lezen van tekstberichten op de smartphone. Dat laatste is de enige vorm van lezen die nog wel toeneemt, een observatie waarmee ik uit eigen ervaring met kinderen van buren, vrienden en familie wel kan instemmen. Langer dan een regeltje tekst is de concentratieboog blijkbaar niet.
Het zal niet verbazen dat die ‘ontlezing’ die nu echt lijkt door te zetten gevolgen heeft voor de prestaties op school. Een aanzienlijk deel van de kinderen die zich schamen om te lezen presteert op dat vlak slecht tot zeer slecht. Op het gebied van schrijven zijn de resultaten nog veel dramatischer. Het komt erop neer dat straks een deel van de jeugd als functioneel analfabeet van school komt. Maar niet als digibeet, dat zeker niet.
Geen wonder dat de boekverkopen jaar na jaar inzakken. De Nederlandse boekenbranche krimpt voortdurend, zo laten de jongste kwartaalcijfers zien, en keer op keer moeten gerenommeerde boekhandels de deuren sluiten. Veelzeggend is misschien wel de hoogste plek op de Nederlandse bestsellerlijst van deze week: die is voor het nieuwe stripalbum van Asterix. Er was een tijd dat dat soort ‘boeken’ niet eens werden meegeteld, maar min of meer stiekem onder de toonbank werden verkocht. Echte lezers haalden er hun neus voor op.
Zoals zij dat ongetwijfeld ook zullen doen voor het nieuwste initiatief op boekengebied. Deze maand lanceerde het Nederlandse bedrijf Pikas een app voor Android en iOS. Met die app kun je tegen betaling van 89 cent verhalen downloaden die je gegarandeerd in twintig minuten op je telefoon kunt lezen. Maar dat niet alleen: de verhalen zijn door ‘bekende schrijvers’ in een vast formaat gegoten, met een vast aantal hoofdpersonen en zelfs een vaste afloop. Een soort Bouquetreeks dus, geheel buiten de reguliere boekhandel om. Wij wachten op de eerste roman in WhatsApp-formaat.
