Infographics: de oorsprong van dagelijkse woorden
Het continent Europa is constant aan veranderingen onderhevig. Nieuwe landen worden onafhankelijk, andere landen voegen zich samen. Wat je voor definitie van Europa hanteert hangt er ook vanaf hoeveel landen je precies telt. Wat vaststaat is dat het een ontzettend gevarieerd gebied is op cultureel, historisch en taalkundig vlak.
Dat laatste is overzichtelijk in beeld gebracht, door middel van een aantal kaartjes met de uitspraak van veelgebruikte woorden. De overzichten zijn gemaakt door ene Bezbojnicul, die zichzelf omschrijft als een lid van de nieuwspagina reddit.com, afkomstig uit Roemenië.
Want waarom zeggen wij bijvoorbeeld bier, de Engelsen beer en de Spanjaarden het compleet andere cerveza? En in Polen, daar zeggen ze weer piwo. De onderstaande kaartjes laten van zes veelgebruikte woorden zien waar ze vandaan komen, met af en toe verassende uitkomsten.
Zo komt ons woord voor thee oorspronkelijk uit het Kantonees, en is het via Portugal bij ons aanbeland. In Oost-Europa en op de Balkan gebruiken ze hetzelfde woord, maar hier is het echter op de Perzische taal meegelift waardoor het een andere klank heeft gekregen.
Het woord voor roos wordt in bijna geheel Europa vanuit dezelfde oerfamilie gebruikt. Vermoedelijk komt het uit het Indo-Iraans. Alleen in Griekenland, Roemenië en Oekraïne gebruiken ze een variant die zijn wortels heeft in het Oud-Grieks.
Ons woord voor sinaasappel komt vanuit de gedachte dat deze vrucht uit China kwam (een verbastering van China’s appel). Deze vorm is alomtegenwoordig in Noord -en Oost Europa. In landen met veelal Romaanse talen wordt een variant van Orange gebruikt, naar de kleur van de vrucht. In Turkije, Marokko en delen van de Balkan gebruiken ze tenslotte een variant die refereert aan de Portugezen, de eerste importeurs van de sinaasappel.
Het woord voor kerk kent ruwweg twee veelgebruikte varianten binnen Europa. Beiden komen ze uit het Oud-Grieks. De eerste betekent ‘bijeenkomst/congregatie’. Deze wordt vooral gebruikt in landen rond de Middelandse Zee. De andere variant betekent ‘huis van de heer’ en wordt gebruikt in West-, Noord- en Oost–Europa.
Het woord voor bier komt veelal voort uit de smaak bitter (een variant op öl, vooral in Scandinavië) of het brouwproces. In de West-Europese landen, in Italië en op de Balkan wordt er een variant op ons vertrouwde biertje gebruikt. Het Iberisch Schiereiland en Wales gebruikt de Keltische variant (cerveza, cerveja, of in het Welsh: cwrw). In de Slavische landen gebruikt men veelal een variant op pivo, wat ‘drinken’ betekent.
Rusland heeft altijd al de grootste berenpopulatie van Europa gehuisvest. Niet gek dus dat de meeste landen omringende het woord ‘medvéd'(betekenis: ‘honing eter’) of een variant daarop geadopteerd hebben. De Germaanse talen gebruiken een variant van het Scandinavische Björn. De Romaanse talen noemen een beer een ours, of een andere vorm daarvan.
Het woord voor appel brengt de grootste lappendeken teweeg. In het grootste gedeelte van Europa wordt de variant gebruikt waar ook ons woord van afstamt. Het Franse pomme stamt af van het Latijn, op het Iberisch schiereiland wordt een variant gebruikt die van het zogenaamde ‘vulgair Latijn’ afstamt (een verzameling dialecten van het Latijn waar uiteindelijk de Romaanse talen uit voortkwamen). De oud-Turkse variant alma wordt tenslotte veel gebruikt rond de Zwarte en Kaspische Zee.
Bekijk deze en nog meer kaartjes in Hi-res hier.
