Waarom je piratenzenders nooit kapot krijgt
Ik fietste vroeger naar de middelbare school in Overijssel weleens mee met Patriek en Gerwin. Wanneer ik met hen het weekend besprak, had ik het over mijn laatste scharrels in de disco en over overwinningen op het voetbalveld. Zij vertelden iedere maandag over ‘de geheime zender’.
Patriek en Gerwin waren stugge jongens die de hele dag op de trekker van hun vader rondreden, soms kwamen ze op klompen naar school, en ze communiceerden uitsluitend in een voor velen onverstaanbaar Overijssels dialect. Ze waren zwijgzaam, werden weggezet als boeren en liepen rond in praktische truien die ze bij Welkoop haalden. Hun vriendengroep, stuk voor stuk jongens die oorbellen en kisten droegen, had op de boerderij van Patriek een caravan waarin enorme hoeveelheden bier waren opgeslagen. Ook stond er een zender waarmee ze zonder vergunning officiële radiozenders ‘van de ether’ drukten zodat de omgeving kon luisteren naar hún muziek. De geheime zender dus. En zulke zenders zijn ook anno 2013 nog regelmatig in de ether.
Wie nu verwacht dat Patriek en Gerwin met de populaire Jannes, Frans Bauer en Jan Smit aankwamen, heeft het mis. Patriek en Gerwin hadden een hekel aan ‘die commerciële rotzooi’. Het FM-station 100% NL werd diep veracht. Patriek en Gerwin luisterden naar ‘de echte klappers’: vaak volslagen onbekende zangers met polkadeuntjes. Henk Wijngaard en Lucas en Gea werden nog net geaccepteerd, maar de muziek mocht over het algemeen niet commercieel zijn.
Bij wijze van hoge uitzondering mocht ik ook eens mee naar een uitzending, die een heel weekend duurde. Mij verbaasde het dat de zendpiraten die ik kende geen standaard boerenjongens waren, maar dat ze een geheel eigen scene vormden. Hun muzieksmaak was een zeer gespecialiseerd subgenre binnen het Nederlandstalige repertoire. Waar veel boeren iets proberen met veel gel, G-star kleding en sportschoenen, waren de kledingvoorschriften bij zendpiraten sober en zonder poeha; merken konden absoluut niet – ze hadden net zulke strenge regels als de gabbers in de jaren negentig. De zendpiraten hadden zelfs een eigen manier van praten. Zo spraken ze inbellers steevast aan met ‘beste beller’ en hadden ze het over ‘ploatie die kaant op an‘ en ‘de schijfjes schallen weer mooi door de cabine’ (vaak afgesloten met: groetjes Henk uit Veendam). In het oosten waren er toen heel wat zenders, waaronder Knooien Fm, Radio Flappie en Henny’s Piratenteam. Veel ervan bestaan nog steeds.
Het illegaal zenden gebeurde uit liefde voor de niet-commerciële Nederlandstalige muziek, zeiden de piraten, omdat die enkel nog op de veelal stokoude Nederlandse platen van opa en oma te vinden zou zijn. Ik had daar mijn twijfels bij, omdat iedereen bij de geheime zender bijna de hele tijd door de muziek heen aan het blaten was. Je hoorde vrijwel alleen een lange brij woorden in dialect, begeleid door een voorzichtig polkadeuntje. Hoe verder de ontvangst was en hoe meer reacties er kwamen, hoe opgetogener Patriek, Gerwin en hun vrienden werden. “Dit geet machtig mooi!”
Totdat de wouten ineens op de stoep stonden. Dat werd al snel traditie. De politie nam eens in het half jaar het hele zooitje in beslag en de groep kreeg een flinke boete. Dan konden ze hun financiële wonden likken en opnieuw beginnen met spullen verzamelen. Eens in het half jaar bereikte onze school het bericht dat het zendertje van Patriek en Gerwin weer was opgedoekt. Niemand begreep waarom ze niet gewoon de muziek voor zichzelf draaiden in plaats van deze door half Nederland te zenden met alle risico’s van dien. Patriek en Gerwin vonden het echter noodzaak. De politieagenten waren klootzakken die hun geen lolletje gunden. Hinder voor legale radiozenders? Ach, die zijn toch al stinkend rijk.
Toevallig reed ik dit weekend van Overijssel naar Amsterdam en hoorde ik nog tot aan Amersfoort een stel zendpiraten, die nog geen zestien moeten zijn geweest. Het zouden zomaar de jongere broertjes van Patriek of Gerwin kunnen zijn, want die hadden het ook weer van hun grote broers geleerd. De stemmen zeiden dat het ‘machtig mooi’ ging, want ze drukten met hun polka 3FM eraf en ze reikten tot aan Groningen. Duidelijk was dat er achter deze zendpiraat ook weer een hele vriendengroep zat, die waarschijnlijk tijdens het uitzenden lekker aan het bier zat en uiteindelijk zou worden opgepakt door de politie. Maar ik wist het zeker: na wat geklaag over de wouten zou het daarna gewoon weer opnieuw beginnen. Helaas, radioprofessionals en politie. De zendpiraten vormen een scene die je nooit kapot krijgt
.
