Postuum: de nieuwe carrière van Leo Vroman
In zijn woonplaats Fort Worth is dichter en wetenschapper Leo Vroman overleden. Hij werd 98 jaar oud.
Leo Vroman (1915 – 2014) geldt als een van de meest vooraanstaande Nederlandse dichters van de vorige eeuw. Een van Vromans meest gewaardeerde gedichten is Vrede, met de bekende regels: Kom vanavond met verhalen / hoe de oorlog is verdwenen / en herhaal ze honderd malen: / alle malen zal ik wenen. In het buitenland verwierf hij met name faam als wetenschapper – naar hem is het Vroman-effect genoemd. Leo Vroman woonde van 1947 tot aan zijn dood in de Verenigde Staten.
Computerkunstenaar
Door de jaren heen had ik met enige regelmaat contact met Leo Vroman – meer als journalist dan als bewonderaar. Enkele maanden geleden spraken we elkaar voor het laatst. Op Skype. Want Leo Vroman was nog erg bij de tijd. Zo hield hij een blog bij, maakte regelmatig scans en digitale foto’s en verstuurde bijna maandelijks – al dan niet automatisch – een LinkedIn-invitation.
Tijdens dat laatste gesprek vertelde hij me over zijn ‘nieuwe carrière’: hij was nu ook computerkunstenaar. Grappend vroeg ik of hij tekeningen maakte in Paint. ‘Nee zeg. Ik schrijf programma’s waar mijn computer prentjes van maakt. Wacht, ik zal je er een sturen.’ Even later hoorde ik een geluidje van mijn telefoon. En dat geluidje betekent: er is mail.
‘Zie je?’ Dit is een van mijn eerste prentjes.’ Gelijk daarna volgde een uitleg van het door hem gebruikte programma. ‘Het is eigenlijk heel simpel. Ik gebruik TrueBasic als taal. Dan is het gewoon: SET MODE “COLOR”, SET WINDOW 1,2400,1,1800, OPTION ANGLE DEGREES, FOR Y=1 TO 1800, SET COLOR MIX(A) 0,0,0, SET COLOR A…’ en er volgde nog een minutenlange opsomming van tientallen onbegrijpelijke codes. Soms verbeterde hij zichzelf en begon opnieuw een code voor te lezen – bang dat ik hem op een fout zou betrappen. Na zijn voordracht zei ik heel eerlijk dat ik er niets van had begrepen. Heel even voelde ik me meer bejaard dan de bijna-eeuwling op mijn beeldscherm.
Toen was het even stil. Twee minuten later maakte mijn telefoon opnieuw een geluidje. Opnieuw een mail van Leo Vroman, wederom met een afbeelding in de bijlage. Dezelfde als die hij eerder tijdens ons gesprek had gestuurd, dacht ik. Niet dus.
Bijgesloten tekst verklaarde alles: ‘Ik wou die krul liever volledig zien dus zette ik .5* voor de r in de regels let x= en let y=. Echt wel mooier zo hè?’
Ik antwoordde braaf ‘ja.’
722 prentjes
Tijdens het gesprek ontstond het idee om zijn computerprentjes op de website van HP/De Tijd tentoon te stellen. Dat vond hij een leuk idee. ‘Heb je Dropbox? Ik heb 722 prentjes op deze computer staan, dan zal ik ze naar je toesturen.’ Oef. ‘Ik denk dat je beter een selectie kunt maken, Leo’. Hij lijkt me niet te horen.
Terwijl hij probeert in te loggen op zijn Dropbox-account vertelt hij wat hij met al die kunstwerkjes doet. ‘De prentjes print ik uit, in kleur. De doos waarin ik ze bewaar weegt inmiddels al vier pond.’ Een deel van de prints geeft hij weg. ‘Aan vrienden die wel eens eten aan onze deur hangen en daar niet voor betaald willen worden.’
Ik vraag hem opnieuw of hij een selectie van tien werken naar me op wil sturen, zodat ik deze in het nieuwe jaar een keer kan plaatsen op de website. Deze keer hoort hij het wel. Ik stel hem voor in een van de eerste maanden van het nieuwe jaar zijn werk tentoon te stellen in de wekelijkse Expo. Dat lijkt hem leuk. Dezelfde avond ontvang ik een mail. Zijn laatste mail. ‘Hierbij een selectie met zowel min of meer realistische als abstracte prentjes. Voor meer informatie kun je natuurlijk altijd bellen. Warme groet, L.’
Warme groet, Leo.
Teruglezen:
> Leo Vroman (97): ‘Als Romney wint, emigreer ik’ (23 oktober 2012)
> Leo Vroman is jarig: ‘Ik heb geen leeftijd, leeftijden zijn kinderachtig’ (10 april 2013)
> Een zomerherinnering van Leo Vroman (14 juli 2013)
