Nog meer uitstel kan de boekenwereld niet hebben
Zit het zieltogende Nederlandse boekenwezen echt te wachten op meer gepolder, discussie en uitstel als het gaat om het digitaal aanbieden van boeken als abonnement? Hoewel uitgevers WPG en LannooMeuelenhoff nog dit jaar willen beginnen met zo’n dienst, gaan de verenigingen van schrijvers nu dwarsliggen. Kort gezegd: ze willen eerst afspraken over het geld voor ze hun deftige manuscripten digitaal op de wereld loslaten.
Terwijl in diverse buitenlanden inmiddels van die flatrate-diensten zijn opgestart, dreigt Nederland opnieuw achterop te raken. Zo is in Amerika Oyster volop in ontwikkeling en heeft Duitsland sinds enkele weken Readfy waarop je je (nog even) gratis kan abonneren, en dat heb ik dus prompt gedaan. Hier in Nederland kwamen WPG en LannooMeulenhoff eind vorig jaar met het plan om ‘ergens in 2014’ te beginnnen. Dan weten wij zeker: dat wordt op z’n vroegst 2015.
Maar dat was voordat Jan Baeke, de voorzitter van de Vereniging van Letterkundigen (ik dacht eerlijk gezegd dat die in 1946 al was opgeheven) zijn duit in het zakje deed. Hij stelt in een interview boos te zijn over het feit dat de twee grote uitgevers nog geen contact met hem hebben opgenomen. Hij vreest voor vermindering van inkomsten bij digitale verspreiding. Ik heb het oeuvre van de dichter Jan Baeke even voor u opgezocht, en ik kan mij werkelijk niet voorstellen dat hij een redelijk inkomen haalt uit zijn werken, zeker daar de Nederlandse poëziemarkt zo goed als non-existent is. Maar Baeke wil eerst een pilot (zucht). Zijn collega Maria Vlaar van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers is ‘not amused’ over de veel te snelle stappen van de uitgevers. Dan weten wij genoeg: dat worden overlegrondes tot ver in 2017.
Het is een understatement om te zeggen dat het niet goed gaat met de boekenmarkt in Nederland. Jaar op jaar dalen de verkopen van papieren boeken, waar in bijvoorbeeld Duitsland een (kleine) stijging te zien is. Daar komt bij dat wij ongeveer acht jaar achterlopen op digitale ontwikkelingen in andere beschaafde landen. Blijkbaar is er onder Nederlandse letterkundigen, redacteuren en uitgevers sprake van een diepgeworteld conservatisme. Ze draaien daar nog langspeelplaten waar de rest van de bevolking naar mp3’s op zijn smartphone luistert. Of naar Spotify natuurlijk.
Maar al dat gepolder en geaarzel zou zomaar de definitieve doodssteek kunnen betekenen voor het Nederlandse boekenwezen: het ligt vast niet alleen aan die vervloekte managers dat de keten Polare staat te wankelen. En wie het Boekblad weleens doorbladert (digitaal dan), ziet meer meldingen van sluitende boekhandels dan van nieuwe openingen. Nederland moet, met of zonder dichters en schrijvers, op zoek naar nieuwe manieren van lezen. Het is letterlijk vijf voor twaalf. Van nog meer uitstel zou wel eens afstel kunnen komen.
