De VS verliezen grip op het internet. Maar daar schiet de wereld niks mee op
Tot nog toe konden we de Amerikanen bijna altijd de schuld geven van afluister- en spionagepraktijken op het internet, maar dat gaat volgend jaar veranderen: dan geeft de Amerikaanse regering het toezicht op het belangrijkste ‘bestuursorgaan’ van het internet, de ICANN, op. Grote vraag is dan natuurlijk: wie is straks de baas van het internet en vooral: wie controleert die baas? Raken we van de regen in de drup?
De International Corporation for Assigned Names and Numbers, zoals de ICANN voluit heet, is niet erg bekend, maar regelt wel zo’n beetje alles wat er op het internet te regelen valt, bijvoorbeeld het toekennen van webadressen en het creëren van nieuwe domeinen en domeinnamen. Als sinds 1997, toen het internet nog in de kinderschoenen stond, staat de ICANN onder toezicht van het Amerikaanse ministerie van Handel, tot ergernis van veel landen en organisaties die zich in hun vrijheid (of hun mogelijkheden tot sturing) beknot voelden.
Zelfs Zuckerberg vroeg Obama om maatregelen
Ooit beloofden de Amerikanen het toezicht op te geven in 2000, maar dat werd telkens uitgesteld, ongetwijfeld om strategische en commerciële redenen. Na het NSA-schandaal, zo elegant onthuld door Edward Snowden, werd de druk echter – zo wordt algemeen aangenomen – te groot. Zelfs Mark Zuckerberg, de baas van Facebook, vroeg onlangs de Amerikaanse president Obama om maatregelen. Een wat hypocriet gebaar om het vertrouwen van zijn klanten (leden) te behouden, maar het geeft wel de ernst van de situatie aan.
Een groot probleem is wel dat het internet wordt bestuurd door een woud van organisaties waarvan er zover bekend geen enkele onder democatische controle staat: het zijn uit de industrie bij elkaar geraapte stichtingen en bedrijven, met ongetwijfeld de beste bedoelingen, maar wij hebben geleerd niemand te vertrouwen op zijn blauwe ogen. Die besturen gaan eind deze maand in Singapore de eerste stappen zetten op weg naar een ‘nieuw’ internet. Met daarbij onder andere vertegenwoordigers van landen uit de hele wereld. EU-commissaris Neelie Kroes is er alvast blij mee: zij ziet vergezichten van een ‘eigen’ Europees internet.
Vrees voor fragmentatie neemt toe
Maar er zijn ook landen die heel andere plannen hebben met hun internetgebruikers. Landen als Rusland en China, die meer zeggenschap waarschijnlijk vooral willen gebruiken voor controle en (uiteindelijk) onderdrukking. Als die laatste schijn van Amerikaanse controle wegvalt, zullen zij ongetwijfeld de kans schoon zien om hun greep op het internet nog verder te versterken. Daarmee is de vrees voor fragmentatie van het internet sterk toegenomen.
Het lijkt erop dat Edward Snowden meer heeft teweeggebracht dan zelfs hij kon voorzien. Het internet is zo onlosmakelijk verbonden met het leven van (bijna) alle wereldburgers dat het vraagt (smeekt) om een fatsoenlijke inrichting waarin vrijheden zijn gegarandeerd. Als dat niet gebeurt, dreigen veel gebruikers in de wereld van de regen in de drup te raken.
