Waarom de terugkeer van Polare slechts tijdelijk is
Het is prachtig nieuws dat, naar het zich laat aanzien, achttien van de 21 boekhandels van de Polareketen weer opengaan onder hun eigen naam. Maar lang zal deze wederopstanding niet duren. Over een jaar of zeven is ruim de helft van de boekenverkoop online, blijkt uit nieuw (Duits) onderzoek. De traditionele monocultuur van boekhandels zakt dan zelfs terug naar 42 procent.
De eerbiedwaardige boekenpaleizen die nu weer de deuren openen, bedienen – het is niet anders – een vergrijzend publiek, dat is opgegroeid met urenlang neuzen in een winkel om precies dat boek te vinden dat de dagen daarna perfecte afleiding biedt. De jeugd tot pakweg dertig jaar zou normaliter de volgende generatie moeten zijn die dat genoegen ontdekt. Maar juist die groep lezers laat het afweten: de is opgegroeid met internet en weet dat het aanbod daar oneindig veel groter is dan zelfs in tot boekhandels omgebouwde kerken.
Het zou onjuist zijn om te spreken van een culturele ramp, zoals sommigen doen. Er is eerder sprake van een tweedeling tussen de consumenten. De oude infrastructuur van het boekenvak staat op instorten en wordt vervangen door nieuwe vormen van lezen en kopen. Het boek is niet dood, het is alleen op andere plekken te koop en wordt op andere manieren geconsumeerd, gelezen. En dat biedt kansen voor nieuwe uitgevers en nieuwe (online) boekhandels, zelfs kansen op nieuwe klanten.
Want uit bovengenoemd onderzoek blijkt ook dat er een grote en groeiende groep lezers is die voorheen nimmer een boek kocht, maar dankzij het immer aanwezige digitale apparaat nu wel deelneemt aan de culturele belevenis die lezen heet. Die groep leest vooral e-books, en daarbinnen dan speciaal het genre dat vroeger vooral in massapaperbacks werd verkocht: romans, thrillers, fantasy en amusement. Veel betalen willen ze er niet voor, maar dat moet uitgevers eigenlijk geen zorgen baren: die hebben nog zo veel op de plank liggen dat ze jaren vooruit kunnen met de bestaande voorraad, die nu geen cent oplevert.
Wel toekomst zit er, blijkt uit verkoopcijfers uit allerlei landen, in het duurdere gebonden boek dat geldt als statussymbool en het specialistische geïllustreerde boek. Het is dan ook niet moeilijk te voorspellen dat de voormailige Polarewinkels zich binnen enkele jaren gedwongen zullen zien zich daartoe te beperken, met alle gevolgen van dien voor huisvesting en personeel. Het bulkaanbod van algemene boeken voor verstrooiing is dan allang naar het internet verschoven. Een verarming voor de winkelstraten en nostalgische klanten, zeker, maar niet per se een verarming voor de cultuur.
