Ode aan de Braziliaanse vrouw
Ik verbaasde mij twee weken geleden in Rio de Janeiro over de aparte ‘women only’ metrowagons die in de spitsuren, ochtend en avond, rijden.
Een week later zag ik op het busstation van Florianópolis, Zuid-Brazilië, een heuse busmaatschappij die busreizen organiseert waar mannen niet welkom zijn. Is dat echt nodig hier in Brazilië? Vast, anders bestaat het niet, maar is het niet weglopen voor het probleem? Mannen kunnen hun hormonen hier kennelijk niet beteugelen dus vrouwen gaan maar apart zitten. Mijn lijkt het een passender oplossing om alle opgewonden losse handjes samen op opvoedcursus te sturen.
Borstenknijpers
Mijn ervaring in Brazilië is anders: mannen staren, complimenteren mij veelvuldig en willen ’s avonds maar al te graag een dansje doen. Maar billen- of borstenknijpen? Dat is bij mij gelukkig nog niet gebeurd, ook niet in de bizar drukke metro’s in São Paulo, waar het echt duwen en trekken was om in te kunnen stappen.
Aan de pil
Mijn twee vriendinnen hier in Brazilië zijn stoere wijven. Ze hebben gereisd, gestudeerd, spreken goed Engels, zijn aan de pil, verdienen hun eigen geld, wonen op zichzelf. Ze horen bij de ‘gouden’ middenklasse van booming Brazilië. Want terwijl de Amerikaanse en Europese economieën nog steeds gebukt gaan onder de crisis (of er al langzaam uitkruipen?) gaat het goed in Zuid-Amerika. Brazilië voorop.
Laat die airco loeien
Voormalige arbeiderswijken behoren tegenwoordig tot de middenklasse: overal kleine restaurantjes, fruitbars, kledingwinkels met harde muziek en paspoppen met opvallende dikke billen, en veel apotheken. Buiten is het heet, binnen in de winkels is het zeker twaalf graden kouder door de loeiende airco. Ik ben al dagen snotverkouden door die mortuarium-kou overal, maar airco is nu eenmaal een luxe en de Brazilianen zijn er dol op.
Gouden middenklasse
Een Braziliaans koppel hoorde ik eerder deze week op nieuwsradio Radio Globo vertellen hoe ze voor de eerste keer in hun leven een matras aanschaften bij een echte beddenzaak. Dat is de nieuwe middenklasse: oprijzend uit de armoede en doorschuivend naar het midden. In tien jaar tijd nam die middenklasse met de helft toe: van 64 miljoen Brazilianen naar 95 miljoen. ‘Dik de helft van hen is vrouw,’ verklaart de nieuwslezer. Omdat ik altijd benieuwd ben wat mensen waar-dan-ook ter wereld verdienen, heb ik het opgezocht: de Getulio Vargas Foundation University rekende uit dat de nieuwe Braziliaanse middenklasse een gemiddeld maandsalaris verdient van €1000 tot €2800 per maand. Een ruim begrip dus, die middenklasse.
Entrepreneurship for women
Mijn vriendin en internet-entrepreneur Paula Martini (32) is een hoogblond geverfde Braziliaanse, een vrouw met ballen, een echte carioca, een autochtone Rio-bewoner. Paula is een zeer succesvol internetondernemer met een bachelor in journalistiek, een master in Cultuur Management en een post graduation in Digitale Marketing en Strategisch Management. Drieënhalf jaar geleden startte zij samen met een compagnon Martinica Digital, een marketingbedrijf gespecialiseerd in sociale media en sindsdien is ze veelgevraagd spreker op congressen voor het Braziliaanse ministerie van Cultuur. Tegenwoordig heeft ze vijf medewerkers in dienst en een flinke jaaromzet. Paula is het perfecte voorbeeld van een geëmancipeerde Braziliaanse.
Niet sjansen onder werktijd
Hoe het kan dat er nog steeds ‘women only’ metrowagons en busreizen bestaan? vraag ik aan Paula. Ze antwoordt fel: ‘Je moet het zélf doen, keihard werken. In een samenleving als in Brazilië, waar uiterlijk en seks nog steeds ontzettend belangrijk zijn, is het belangrijk dat je laat zien dat sekse niet uitmaakt. Ik zet mijn seksualiteit niet in tijdens zakelijke gesprekken, maar ik zie het veel vrouwen nog steeds doen. Laten we daar in hemelsnaam mee stoppen.’
Ciao Gisele B.
Sinds 2011 wordt Brazilië geleidt door een vrouw, de eerste vrouw ooit aan het hoofd van het enorme Brazilië, Dilma Rousseff. “Met een vrouw als leider veranderen vastgeroeste ideeën onbewust”, filosofeert Liza Mundy, schrijfster van de biografie van Michelle Obama ‘Michelle’. “Rousseff is een groot voorbeeld. Het kan echt een reset zijn voor hoe de Braziliaanse vrouw zichzelf ziet.” Tot drie jaar geleden was het Braziliaanse topmodel Gisele Bündchen het grote voorbeeld van een succesvolle carrièrevrouw. Maar in een samenleving als in Brazilië, is de voorbeeldrol van een vrouwelijke president ongelooflijk belangrijk.
Dilma <3 corruptie
Maar ook de Braziliaanse presidente lijkt in de beruchte voetsporen van haar voorgangers te zijn getreden: net als alle oud-presidenten van Brazilië, beschuldigen de media ook Dilma van corruptie op grote schaal. Misschien bezegelt zij daarmee voor altijd en eeuwig de gelijkheid van man en vrouw?
Volg de avonturen van reisjournalist Iris Hannema (1985) op Twitter: @irishannema. Als blogger van National Geographic reist zij als Digital Nomad (@waarisiris) de wereld over. Haar rauwe, geestige reisavonturen zijn te lezen in ‘Miss yellow hair, hello!’ (De Arbeiderspers) en ligt nu in de winkel.
