Rabobank-zaak toont aan dat zorgplicht van banken is doorgeslagen
De renteswaps die de Rabobank aan het mkb verkocht zijn al tijden hot news. Onze eigen Dr. Doom schreef er al over, en de veroordeling in de zaak tegen een melkveehouder lijkt nu het begin te zijn van een hele stoet ondernemers die ook bloed ruiken. Maar is dit wel terecht?
Want wat is er nou eigenlijk echt aan de hand? Een renteswap, een payer swap, zoals de Rabobank ze heeft verkocht, is geen super-ingewikkeld product. Met de bank wordt afgesproken dat de ondernemer een vaste rente betaalt (zeg 1,6 procent) en daar de variabele rente van de bank voor terugkrijgt (op dat moment ook 1,6 procent). De ondernemer betaalt dan ook een kleine opslag aan de bank. Wanneer de (variabele) rente stijgt, krijgt de ondernemer dus het verschil van de bank als winst; op het moment dat de rente daalt, moet hij de bank het verschil betalen (lees: maakt hij verlies). Omdat het er ten tijde van het afsluiten van de leningen op leek dat de rente zou gaan stijgen, dachten ondernemers dat het een gunstige constructie was.
De ‘boete’ die de melkveehouder moest betalen van de Rabobank is het verschil tussen de vaste afgesproken rente en de variabele Euribor-rente gedurende de looptijd, omdat de melkveehouder zijn lening vervroegd wilde aflossen. Het feit dat hij een veel hogere rente betaalde dan de rente op dat moment was, vond hij oneerlijk, en daarom stapte hij naar de rechter. Die gaf hem gelijk omdat de Rabobank hem niet voldoende had ingelicht over de risico’s van een renteswap en de rechter dit onder de zorgplicht van een bank vond vallen.
Vanwege de kredietcrisis is het vertrouwen in banken, net als de rente, historisch laag. En het gevolg daarvan lijkt nu te zijn dat je als ondernemer dus kennelijk helemaal geen verantwoordelijkheid meer hebt om zelf te bestuderen waarmee je instemt. De gehele vrijemarkteconomie draait op het aanprijzen van een product om het te verkopen, maar als banken (de Rabobank is een bedrijf en geen overheidsinstelling) het doen, mag het ineens niet meer? Natuurlijk heeft een bank een bepaalde zorgplicht, maar we zijn aan het doorschieten in hoever we die zorgplicht vinden gaan. Er bestaat ook nog zoiets als eigen verantwoordelijkheid van ondernemers, zeker als bij relatief eenvoudige producten.
