Ode aan Utrecht, ’s werelds mooiste stad op de fiets
Exact een jaar nu woon ik in het hart van de stad waar ik geboren ben. Het is meivakantie, het fietsen wordt dezer dagen ernstig belemmerd door drommen toeristen die van de ene bijna-bezienswaardigheid naar de volgende sjokken.
Je kunt de toeristen herkennen aan de afwezigheid van een fiets. Iedereen in Utrecht heeft een fiets, om zich op voort te bewegen of om naast te wandelen of om zijn kinderen op te droppen of grote meubels mee te vervoeren.
De Utrechter die niet fietst, heeft hem zojuist tegen een brug op slot gezet. Of zit na een diefstal heel even zonder.
De UFO-piloot e.v.a.
Zoals wel meer steden is Utrecht overdag het mooist op de fiets. En zoals alle steden die overdag op de fiets het mooist zijn, is Utrecht op de fiets het mooist als het doodstil is. Dat is het bijna nooit overdag – de winkels zijn altijd open, de eigenaren sluiten slechts hun deuren om te slapen. En als zij sluiten, openen de cafés, de restaurants en daarna de nachtwinkel van de serene Pakistaan en de sneuvelkroegen waar ze geen frisdrank hebben omdat toch niemand dat ooit bestelt.
Het centrum van Utrecht is er voor de fiets: auto’s kunnen er niet komen en voetgangers lopen slechts in de weg. De laatste maanden verrijzen op de mooiste plekken van de stad prachtige fietsenstallingen waar mannen met droeve ogen de Utrechters en hun rijwielen zwijgend welkom heten.
Utrecht, met zijn zwervers die iedereen persoonlijk kent: de UFO-piloot, de mevrouw met de bril, de man met de muts, de man met de baard die altijd zwaait… Utrecht, met de indiaan die op een als Harley versierde fiets over de vismarkt scheurt. Utrecht, met zijn straatenquêteurs die al zo lang straatenquêtes afnemen dat je begint te vermoeden dat het bijbaantje ongemerkt in een carrièremove is overgegaan. Utrecht, met het Conservatorium waar op zomermiddagen flarden muziek door de openstaande ramen de Mariaplaats op waaien. Utrecht, met zijn veeeeeeeertig rozen voor vijfffffff eurootjes maar.
Utrecht, met zijn UIT-dagen waarop verse studenten voor het eerst door hun nieuwe stad koersen. Wat onzeker nog, maar vooral trots.
Utrecht, met zijn eeuwig piepende bussen en zijn kleine parkjes.
Met zijn rijen voor de International Party in de Poema en de terrassen waar blasé types zitten te kijken naar andere blasé types, die zo blasé zijn dat ze bij ieder plekje in de zon denken: been there, done that.
Mensen die niet (of: nog niet lang) in Utrecht wonen, denken dat Utrecht een dorp is. Weten zij veel – Utrecht is het soort stad dat zich niet onmiddellijk gewonnen geeft. Pas als je er een tijdje hebt rondgefietst, ga je je hechten. Mondjesmaat laat de stad zich kennen.
Wie weleens van Lunetten naar Overvecht is gefietst, zal Utrecht nooit meer klein noemen. Het is een stad, vermomd als dorp.
De Deen Morten Koldby werd getroffen door de fietsende Utrechter. Hij maakte Cycling Utrecht, een 2 minuut 17 durende liefdesverklaring aan de stad met de miljoenen fietsen en evenveel fietsendieven.
Cycling Utrecht vervult me van trots: iemand uit een ander land, die zo liefdevol de Springweg in beeld brengt, die blijft staan op de brug bij Cafe Postillion en over de Oudegracht uitkijkt, naar hoe de bomen boven het water hangen en de zon die altijd tussen de takken loert, zelfs als het bewolkt is, die de hond van de kringloopwinkel aan de werven ziet liggen, die zich bewust is van de eeuwige Dom, die als een reusachtige kleuterleider zijn kinderen nooit uit het oog verliest, die de gitarist voor de parfumwinkel ziet zitten, die de schemer over de stad ziet vallen – de schemer valt zoals bekend nergens ter wereld zo mooi als in Utrecht-centrum – die loopt door de Boterstraat, waar nooit iemand loopt, omdat er niets te doen is en waar het personeel van de cafés en de restaurants stiekem sigaretjes rookt, die de drukte voor de patatkraam registreert, die door de bijna verlaten, de door motregen glimmend gepoetste Zadelstraat sjouwt en die afstand bewaart van de groteske Winkel van Sinkel, met zijn vrouwen als zuilen en zijn hoge ramen waarachter je grote feesten vermoedt waarvoor je nooit uitgenodigd zult worden.
Utrecht, ’s werelds mooiste stad voor wie fietst, maar niet vergeet af en toe halt te houden.
Cycling Utrecht from Morten Koldby on Vimeo.
