Dit krijgen we vanavond níet te zien in pestprogramma Project P
Vrijdag deed de rechter uitspraak in de zaak tussen RTL en het Einstein Lyceum in Hoogvliet. Resultaat: een aantal verborgen-cameraopnames voor de vierde aflevering van Project P: Stop het Pesten mag vanavond niet worden uitgezonden. De persvrijheid woog niet op tegen de aantasting van de persoonlijke levenssfeer van leerlingen. Wat we precies niet te zien krijgen, en waarom? Een reconstructie.
Het vonnis van de rechtbank Lelystad weidt gedetailleerd uit over de beelden, gemaakt met een ‘speciaal geprepareerde rugzak’ door de gepeste Patrick.
“[X], 12 jaar oud, is een leerling van de School en zit sinds het begin van het lopende schooljaar in de eerste klas van de MAVO. [X] en zijn ouders hebben meegewerkt aan het Programma. Eind februari 2014 / begin maart 2014 heeft [X] met een verborgen camera opnames gemaakt in en rondom de School.”
En toen, geheel volgens het programmastramien: de confrontatie. Eentje waar de klasgenoten van X volgens de rechter niet omheen konden.
“Op 3 april 2014 heeft RTL een selectie van de met de verborgen camera opgenomen beelden getoond aan de klas van [X]. Dit is gebeurd door middel van een dwars op de toegangsweg tot de sportvelden, waar de leerlingen gymles hadden, geplaatst voertuig met daarop een groot scherm waarop de beelden (met geluid) zijn getoond. Van deze confrontatie zijn (openlijk) opnames gemaakt (hierna: de opnames op 3 april 2014). [B] was hierbij aanwezig.”
De ouders van een aantal leerlingen, en het bestuur van Einstein Lyceum zelf, beschuldigden RTL hierbij van het schenden van privacy en portretrecht.
“Er zijn immers zeer jonge kinderen (elf tot dertien jaar oud) alsook docenten gefilmd met een verborgen camera in wat voor hen de veilige omgeving van de school moet zijn. De identiteit van de klasgenoten van [X] en de docenten, ook bij de geblurde beelden, is gemakkelijk te herleiden.”
Daarnaast zou RTL ook geen goede balans hebben gevonden tussen hoor en wederhoor.
“De beelden, gemaakt bij het sportveld, geven bovendien een onjuiste weergave van de werkelijkheid. De kinderen zijn namelijk dwingend staande gehouden en moesten van RTL c.s. de beelden bekijken. Ook wordt met de opnames een onevenwichtig beeld geschetst doordat [X] uitsluitend als de gepeste jongen wordt getoond, terwijl hij zelf ook de confrontatie opzoekt.”
De rechter veroordeelde de confrontatie, door presentator Dennis Weening.
“De voorzieningenrechter is van oordeel dat in redelijkheid niet gesteld kan worden dat het de klasgenoten van [X] (geheel) vrij stond de beelden niet te bekijken en daarbij niet te worden opgenomen door RTL c.s..” “[B] heeft de leerlingen vervolgens instructies gegeven om de fietsen aan de kant te zetten en aan leerlingen die te kennen gaven dat ze eigenlijk naar school moesten werd herhaaldelijk gevraagd nog even te wachten tot de klas compleet was. Het was de kinderen aanvankelijk ook niet meegedeeld wat zij op het grote scherm te zien zouden krijgen.”
Ook vond de rechter dat de identiteit van de klasgenoten makkelijk af te leiden viel, ondanks de geblurde beelden en vervormde stemmen. Ook werd blijk gegeven van angst voor digitale naming and shaming.
“Ook is aannemelijk dat door verspreiding van berichten en beelden/foto’s via de sociale media, de kring waarbinnen (bepaal)de klasgenoten herkend worden wordt vergroot. Bovendien zijn eenmaal (in de sociale media) geplaatste berichten niet makkelijk meer te verwijderen.”
De uitspraak: RTL mag de in totaal zes minuten durende beelden niet uitzenden. Doet de zender dit wel, dan volgt een dwangsom van minimaal €250.000. Het Einstein Lyceum is niet de eerste school die RTL heeft aangeklaagd.
Of en hoe het de kwaliteit van het programma schaadt, ziet u vanavond, in de voorlopig laatste aflevering van Project P. Het is onzeker of en hoeveel afleveringen volgen.
