Het bibliofiele e-book. Of: hoe je een usb-stick voor 149 euro verkoopt
Uitgeverij Ardesia denkt deze week een wereldprimeur te hebben met de uitgave van het eerste ‘bibliofiele’ ebook, maar heeft ook een wereldrecord te pakken: nimmer in de digitale geschiedenis van de mensheid is een groter bedrag gevraagd voor een usb-stick met inhoud: liefst 149 euro moet het uitgaafje kosten. Er zit dan wel een handtekening van Arnon Grunberg, de schrijver van het bestandje, op je stick. Gelukkig zijn de meeste van mijn sticks nog onbeschadigd.
Voor de wat jongere lezer: een bibliofiele (letterlijk: voor liefhebbers van boeken) uitgave was een papieren boek dat doorgaans in beperkte oplaag werd gedrukt (denk aan enkele honderden exemplaren), extra luxe was vormgegeven en dikwijls gesigneerd door de auteur. Je kon er daarom hogere prijzen voor vragen en ook tweedehands waren ze vanwege de zeldzaamheid en verzamelwaarde erg gewild. Uitgeverijen gebruikten ze ook als relatiegeschenken. Daar kopiëren voor het digitale tijdperk niet mogelijk was behielden ze bovendien hun waarde. In mijn eigen boekenkast staan er diverse, meest gedichtenbundels.
De uitgeverij Ardesia wil dat trucje nu digitaal gaan reproduceren. Ze heeft een obscuur werkje van Arnon Grunberg, de Machiavellist, van de plank gehaald en op 149 (wij verzinnen dit niet) usb-sticks geplaatst. Het oorspronkelijke boekje dateert uit 1990 en wij vermoeden dat Grunberg toen al beschikte over een computer, vermoedelijk met MS-DOS en een vroege vorm van Wordperfect, een inmiddels overleden schrijfprogramma. Veel moeite kan het digitaliseren dus niet hebben gekost. Voor die stick (en een bijgevoegd papieren boekje, samen in een mapje) denkt Ardesia nu 149 euro te vangen. Haast u, want de oplage is beperkt!
Nu zijn wij zelf erg bibliofiel, wij houden van boeken. Om te lezen, vooral. En ook verzamelwoede is ons niet vreemd. Maar die gaat niet zover dat wij nu een extra plankje aanleggen voor usb-sticks met daarop zeldzame literaire meesterwerken. Dat tijdperk is, naar wij vrezen, voorgoed voorbij. Wij hebben de digitale ‘bibliofiele’ Grunberg (nog) niet in ons bezit maar het zal wel zijn uitgegeven als een Epub-je, het meestgebruikte formaat voor e-books. Daarmee zijn bijvoorbeeld de bezitters van een Kindle van Amazon al de dupe, want die kunnen dat op hun apparaat niet zien. En wat heb je aan een boek dat je niet kunt lezen?
Daarbij: het is een kwestie van tijd en een handige jongen voordat de Machiavellist van Grunberg in digitale vorm overal op het internet te vinden is, waarschijnlijk in allerlei formaten, geschikt voor alle merken e-readers, smartphones en tablets. Dat is nou eenmaal het gevolg van de digitale boekenrevolutie die zich nog steeds voltrekt. Daar hoort (helaas) het sjiek uitgeven van vergeten teksten niet meer bij. Jammer voor Ardesia want het loopt, naar wij vrezen, de verwachte opbrengst van ruim 20.000 euro mis. Geschatte productiekosten 1500 euro voor een papieren boekje en een stick. Een kleintje dan, want op de moderne sticks passen meer boeken dan er in mijn eigen winkel staan.
