Nou, dat was dan het tweedehands e-book
Het was een geinig, maar kansloos initiatief van het nieuwe bedrijf Tom Kabinet om een poging te doen e-books tweedehands te verkopen: de Nederlandse uitgevers stappen na enkele weken al naar de Amsterdamse rechter en zullen daar ongetwijfeld gelijk krijgen. Vorig jaar oordeelde een Duitse rechtbank al dat het verhandelen van ‘gebruikte’ e-books onrechtmatig is.
Tom Kabinet tracht gebruik te maken van een uitspraak van het Europees Gerechtshof: die vond enkele jaren geleden dat software wel mag worden doorverkocht, zij het onder strenge regels. En daar e-books eigenlijk ook niet meer zijn dan een klein stukje software zouden ze vallen onder die Europese regel. Daar gelooft het Nederlands Uitgevers Verbond (NUV) helemaal niets van. Waar het auteursrecht bij papieren boeken na 1 aankoop volgens de Nederlandse wet ‘uitgeput’ is (dat maakt het bestaan van antiquariaten mogelijk) zou dat bij e-books beduidend anders liggen. Daarom staat het NUV op 10 juli voor de Amsterdamse rechtbank: het wil dat Tom Kabinet stopt met zijn activiteiten.
Merkwaardig genoeg zeggen beide partijen dat ze vechten tegen dezelfde vijand: de illegale download van e-books, die volgens het NUV zelfs 90 procent van de markt treft: dat lijkt ons een beetje veel. Tom Kabinet denkt dat het tweedehands verhandelen van e-books juist die download zou kunnen verminderen omdat gretige lezers dan niet de veel te hoge prijzen van de uitgevers hoeven te betalen. Probleem is echter, naar nu blijkt, dat Tom Kabinet niet echt kan controleren of een boek legaal of illegaal is aangeschaft en evenmin kan zien wat de koper doet met het boek: het alsnog delen met vrienden, kennnissen of met bijvoorbeeld de hele wereld op een torrentsite.
Dat laatste is vooral zo belangrijk omdat Tom Kabinet weliswaar alle boeken wil voorzien van een nieuw en uniek watermerkje maar de database daarvan niet ter beschikking stelt van de uitgevers. Ah, hier komt de aap uit de mouw: wij herinneren ons het onzalige plan om alle kopers van e-books voortaan te registreren met naam, adres, email en mogelijk zelfs BSN. De uitgevers zijn bang dat er een deel van de markt wordt gevoed met boeken waarop zij geen controle hebben. Mocht tijdens de rechtszaak blijken dat Tom Kabinet bereid is de database alsnog ter beschikking te stellen van de uitgevers dan weten we zeker dat hier sprake is van een opzetje.
Als, zoals het NUV beweert, 90 procent van de markt van e-books illegaal wordt verspreid, dan heb je als marktpartij iets fout gedaan. Je hebt je markt niet verkend (bent te laat geweest met het digitaliseren van boeken), je kent je klanten niet (vraagt te hoge prijzen) en je logistiek is niet op orde: e-books kon je tot voor kort nauwelijks krijgen. Je reactie zou dan niet moeten zijn om de markt hermetisch dicht te timmeren, maar om na te denken over het anders inrichten van je markt. Daarvoor is enige visie en samenwerking binnen de Nederlandse boekenbranche vereist.
