MH17: Hoe Russische media verwarring zaaien met anti-westerse berichtgeving
Enkele dagen na het neerstorten van vlucht MH17 in Oost-Oekraïne ontkent Rusland nog altijd elke betrokkenheid bij de catastrofe. In Europa staat men sceptisch tegenover die bewering, maar hoe zit dat in Rusland? Geloven ze daar echt dat het neergeschoten vliegtuig volgestopt zat met reeds overleden mensen? Over de eenzijdige berichtgeving van de Rusische media, en wat dat doet met het beeld dat Poetins onderdanen van het Westen hebben.
Het mag geen nieuws zijn dat de Russische machthebbers stevige controle hebben over de informatie die zijn burgers bereikt. Zo zijn er door de Russische overheid aanpassingen gedaan aan de Russischtalige Wikipedia-pagina over vlucht MH17, waardoor er nu staat dat die door het Oekraïense leger is neergehaald, terwijl in de oorspronkelijke tekst de separatisten in het oosten van het land verantwoordelijk werden gesteld.
Over de toedracht van het vliegtuigongeluk doen in de Russische media verschillende theorieën de ronde. Zo zou het neerschieten van de MH17 een complot van de Verenigde Staten of van Kiev zijn om militair ingrijpen te kunnen rechtvaardigen. Of deze, te lezen in een artikel op de site van de Russische krant Pravda: in werkelijkheid zou het slecht getrainde Oekraïense leger vlucht MH17 per ongeluk hebben neergehaald. Een andere optie die in hetzelfde artikel wordt genoemd is dat de CIA een aanslag op het vliegtuig heeft gepleegd om zo de EU bij het conflict in Oost-Oekraïne te betrekken. Waar het over het Westen gaat, worden stevige bewoordingen overigens niet geschuwd. Meer dan eens worden Europa en de Verenigde Staten uitgemaakt voor ‘psychopaten’, en zijn beschuldigingen richting Rusland ‘misselijkmakend’.
Tegelijkertijd is Poetin volgens Pravda (Russisch voor ‘Waarheid’) de redelijkheid zelve, en zoekt hij slechts naar een constructieve oplossing gericht op blijvende vrede. Maar hij wordt tegengewerkt door de westerse propagandamachine. Dit soort retoriek lijkt het goed te doen in Rusland, getuige de populariteitsstijging van Poetin na het uitbreken van de onrust in Oekraïne afgelopen februari. Volgens de laatste peiling, in maart van dit jaar, werd de Russische president door maar liefst 71,6% van de bevolking gesteund, een stijging van bijna 10% in een maand tijd. De bevolking lijkt zich dus achter Poetin te scharen in reactie op de onrust in Oekraïne.
De steun voor Poetin en de eenzijdige berichtgeving over de gebeurtenissen in Oekraïne moeten wel invloed hebben op de mening van Russische burgers over wat er met vlucht MH17 is gebeurd. Inderdaad geloven de meeste Russen niet dat Poetin er iets mee te maken heeft. Toch lijkt erop dat de Russische bevolking twijfelt over de werkelijke toedracht van de crash. De in de Russische media gepresenteerde scenario’s waarin het Westen de schuld krijgt, worden niet zonder meer als onzin afgedaan, maar ook houden velen het op een ongelukkig toeval met fatale gevolgen.
Wantrouwen jegens het Westen is één ding, het willen aangaan van een militair conflict is iets heel anders. De Russische bevolking is bang voor de gevolgen van militair ingrijpen in Oekraïne. Uit onderzoek van het het Levada-instituut, het Russische equivalent van ons Centraal Bureau voor de Statistiek, blijkt dat 54% van de burgers bang is voor het uitbreken van een derde wereldoorlog.
Tot nu toe zijn maatregelen tegen Rusland van economische aard en lijkt de kans op militair ingrijpen vooralsnog klein. Wel lijkt een nieuwe Koude Oorlog goed op gang te zijn gekomen. Hoe die zich zal ontwikkelen, ligt nu helemaal aan Poetin: in hoeverre toont hij goede wil en wendt hij zijn invloed op de separatisten aan om de slachtoffers van vlucht MH17 terug naar hun familie te krijgen?
