Waarom het tweedehands e-book het toch niet gaat redden
Hoewel wij als antiquaren (handelaren in tweedehands boeken) natuurlijk blij zijn met de uitspraak van de Amsterdamse rechter dat verkoop van tweedehands e-books voorlopig door mag gaan, is het initiatief van TomKabinet.nl toch een doodlopende weg. Het werkt op grote en kleine schaal fraude in de hand, zal de verkoop van nieuwe e-books doen teruglopen en is tevens in strijd met de te verwachten ontwikkelingen die zowel bibliotheken als boekhandels overbodig zullen maken: de komst van een Netflix of, zo u wil, Spotify voor boeken.
Maandag bepaalde de Amsterdamse voorzieningenrechter dat Tom Kabinet voorlopig niet hoeft te stoppen met het verkopen van tweedehands e-books. Dat was geëist door de Nederlandse uitgevers, verenigd in de NUV. De rechter weet niet zeker, zo staat in het vonnis, of er in juridische zin wel een verschil is tussen een e-book en een papieren boek. Hij (of zij) wil liever wachten op Europese jurisprudentie. Weer zo’n typisch Nederlandse uitspraak: een Duitse rechter had er vorig jaar minder moeite mee en verbood het tweedehands e-book.
Van juridische zaken weten wij niet zoveel maar wel van praktische: zo berust het hele systeem dat Tom Kabinet heeft uitgedacht op de aanname dat de aanbieder een kopie stuurt naar de site en vervolgens het oorspronkelijke boek op zijn computer, e-reader en smartphone wist uit het geheugen. Dat gaat natuurlijk niet gebeuren en is ook nooit te controleren zolang alle harde schijven in dit land niet door de rijksoverheid worden bespied. Dat is de fraude op kleine schaal.
Dan zijn er de handige jongens op het internet die in staat zijn met bestanden zo ongeveer alles te doen wat Bill Gates heeft verboden. De jongens en meisjes van Tom Kabinet zullen e-books binnenkrijgen die niet te onderscheiden zijn van ‘echte’ boeken, maar dan ook helemaal niet: het is immers exact hetzelfde bestand. Dat Tom Kabinet vervolgens een eigen watermerkje plaatst maak niet uit: dat slopen die nerds er wel weer af. Dat is de grote fraude die dreigt en die overigens al bezig is. Op sites als Marktplaats kun je zolang de leiding het niet doorheeft, usb-sticks vol met boeken kopen.
En juist omdat het tweedehands e-book op geen enkele wijze te onderscheiden is van een ‘nieuw’ e-book zullen kopers voortaan in eerste instantie op zoek gaan naar een tweedehands exemplaar. Bij papieren boeken ligt dat anders: veel kieskeurige lezers verkiezen een nieuw en glimmend boeke met liefst het plastic er nog omheen. De mensen van Tom Kabinet zullen de NUV wel dankbaar zijn voor alle gratis publiciteit, want het zal nu op de site wel stormlopen. Met lezers die hun veel te dure e-book te gelde willen maken en met lezers die nu hun kans schoon zien om voor een e-book een veel redelijker prijs te betalen. Of dat uit onverdachte bron komt is dan nog maar zeer de vraag.
