Spring naar de content

Nobelprijs Geneeskunde voor ontdekking ‘intern gps’

De Amerikaan John O’Keefe en de Noren May-Britt en Edvard Moser hebben dit jaar de Nobelprijs voor Geneeskunde gewonnen. De wetenschappers krijgen de prijs voor hun ontdekking van een soort intern gps-systeem in het brein.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: EOS Wetenschap

De wetenschappers ontdekten cellen in de hersenen waarmee we onze plaats in de ruimte kunnen bepalen, waardoor we weten waar we zijn en hoe we van de ene plaats naar de andere plaats kunnen gaan. Door de cellen weten we ook hoe we de volgende keer direct de goede kant opgaan als we langs hetzelfde pad willen. Ze vormen een soort intern gps-systeem, aldus de Zweedse Academie voor Wetenschappen.

In 1971 werd de eerste component van dit intern gps-systeem ontdekt. Men vond een specifiek type zenuwcel in de hippocampus (een regio in ons brein) dat altijd actief was wanneer een rat zich op een bepaalde plaats in een ruimte bevond. Andere zenuwcellen werden geactiveerd wanneer de rat zich naar een andere plaats begaf. O´Keefe besloot dat deze zenuwcellen in het brein een kaart maken van de omgeving.

ANP-29398848
Meer dan dertig jaar later, in 2005, ontdekten May-Britt en Edvard Moser een andere component van het brein-gps. Ze identificeerden een ander type zenuwcel (zogenaamde ‘rastercellen’ of ‘grid cells’), die een soort van coördinatiesysteem vormen en mensen en dieren toelaat om zich precies in een omgeving te positioneren en navigeren.

De Noorse laureaten May‐Britt en Edvard Moser zijn met elkaar getrouwd. Het is de vijfde keer in de geschiedenis dat een koppel samen een Nobelprijs wint.

Vorig jaar ging de prijs naar James Rothman (VS), Randy Schekman (VS) en Thomas Südhof (Duitsland) voor ‘hun ontdekkingen van het mechanisme dat het belangrijkste transportsysteem in onze cellen regelt’.

Onderwerpen