Waarom Spanje spijt gaat krijgen van zijn ‘Google-taks’
Dat het internetbeleid in Europa versnipperd is, mag het understatement van de week heten. Nadat Duitse uitgevers vorige week uit arren moede het verzet tegen Google News hebben gestaakt, heeft Spanje dezer dagen een nieuwe internetwet aangenomen, in de wandelgangen al de ‘Google-taks’ genoemd: die moet ervoor zorgen dat Google voortaan betaalt als het Spaanse media citeert. Daar gaan ze in Spanje nog flink spijt van krijgen.
Uitgevers in heel Europa moeten al vele jaren machteloos toezien hoe de journalistieke producten die ze, gratis, want dat kan niet anders, online zetten door Google (maar overigens ook door Bing en Yahoo) opgenomen worden in Google News. De Duitse uitgevers dachten daar vanaf te zijn, omdat daar vorig jaar een wet werd aangenomen die betaling verplichtte. Google reageerde daarop door geen of alleen heel korte citaten op te nemen van uitgevers die betaald wilden worden. Gevolg: het bezoek op die sites daalde dramatisch. Vorige week gaven de uitgevers het verzet op: zij wilden maar wat graag weer door Google worden geciteerd.
De wet zoals die nu in Spanje door het parlement is aangenomen, is nog draconischer: die verplicht Google de uitgevers te betalen (hoeveel, dat wordt nog uitgewerkt) op straffe van een boete van bijna een miljoen euro. De wet treedt al begin volgend jaar in werking en dreigt ook met hoge boetes voor sites die alleen maar verwijzen naar andere sites met ‘illegale’ inhoud. Tegenstanders van de wet vinden dat de Spaanse regering hiermee een voor Europa ongekende internetcensuur invoert.
Toeval of niet, vorige week kwam de nieuwe Europese commissaris voor digitale media, de Duitser Oettinger, als eerste beleidsdaad eveneens met het plan om Google in Europa belasting te laten betalen, overigens niet alleen voor korte nieuwscitaten. Hij wil daarvoor de komende maanden overleg met alle lidstaten. Naar Spanje hoeft hij niet meer, daar hebben ze de wet alvast ingevoerd.
Google vindt nog steeds dat het niets verkeerd doet: het citeren van koppen en een alinea tekst zou ‘fair use’ zijn, een gewoonterecht op het internet. Dat klopt ook wel, het hele internet hangt van citaten en hyperlinks aan elkaar. Sterker, dat is misschien wel het wezen van het internet. Maar alleen Google heeft het zo stelselmatig aangepakt dat het daarmee in staat is geld te verdienen. Geen enkele uitgever is het daarentegen tot dusver gelukt om online een betaalmodel op te tuigen.
Als de wet in Spanje (of wie weet straks in Europa) daadwerkelijk wordt gehandhaafd, zijn de gevolgen duidelijk: het bezoek aan Spaanse nieuwssites zal drastisch dalen. Alleen al door Google News worden er jaarlijks wereldwijd tien miljard van die sites aangeklikt en gelezen. Als het Spaanse deel daarvan wegvalt, zal het niet Google geld kosten, maar de Spaanse uitgevers. Wij geven het een jaar voordat Spanje op zijn schreden terugkeert.
