Waarom Afrika niet zit te wachten op een nieuwe Band Aid
De eerste helft van de jaren tachtig werd gekenmerkt door een grote vastberadenheid van de popmuziek om armoede in Afrika te lijf te gaan. Er werden enorme charitatieve stadionshows (Live Aid, 1985) opgezet, en met zowel Bob Geldof’s Band Aid in Groot-Brittannië (Do they know it’s Christmas, 1984) als USA for Africa in de Verenigde Staten (We are the world, 1985) werd een imposant blik supersterren opengetrokken. En dit alles voor het goede doel.
En anno 2014 kent nog iedereen de beelden van de typische jaren tachtig-artiesten, met bijbehorende kapsels, die met een koptelefoon voor een studiomicrofoon hun goede boodschap verkondigden. Maar humanitaire rampen zijn natuurlijk geen fenomeen uit louter de jaren tachtig, en daarom werden de artistieke samenwerkingen van weleer beiden al een keer afgestoft en hier en daar aangevuld met wat vers vlees. We Are The World werd in 2010 gerecycled en Bob Geldofs’ kindje werd in 2004 weer van stal gehaald, onder de noemer Band Aid 20.
En nu vraagt de ebola-crisis er volgens filantroop Geldof om om wéér een nieuw initiatief op te zetten, met de weinig aan de verbeelding over latende titel Band Aid thirty. Hiervoor heeft de Ierse zanger de hulp ingeroepen van een nieuwe lading artiesten. Onder anderen de jonkies van One Direction worden in de nieuwe versie opgetrommeld, en uiteraard is oudgediende Bono van U2 ook aanwezig voor wat zijn Band Aid-hattrick gaat worden.
Maar los van het feit dat het herkauwen van een plaat die, volgens sommigen – net als zijn schepper – allang over de uiterste houdbaarheidsdatum is, zijn de tijden ook veranderd. Het is dus te hopen dat Geldof met een nieuw nummer voor de dag komt, of op zijn minst de bestaande tekst grondig herschrijft.
Want hoewel het originele nummer in 1984 zo’n tien miljoen voor het goede doel opbracht, was er ook kritiek. Kritiek op de paternalistische visie op Afrika die door dit soort nummers geschetst werd. En toegegeven, met teksten als ‘And tonight thank God it’s them instead of you’, en ‘the greatest gift they get this year is life’, wordt een beeld geschetst van de hulpeloze Afrikaan die verhongert als de Westerling er niet gauw iets aan doet.
Uiteraard is Afrika een continent waar veel problemen zijn, waarvan ebola er slechts eentje is. Maar op een nieuwe Band Aid (wat overigens pleister betekent) zitten de Afrikanen niet te wachten volgens Al-Jazeera. Het zal slechts het beeld terugbrengen van het Ethiopië van de jaren tachtig, de hongerbuikjes en de met vliegen bedekte kinderen. Met dat beeld groeide de Band Aid generatie op, maar de tijden zijn veranderd. De landen aan de Afrikaanse westkust hebben een enorme veerkracht laten zien (waaronder het land met de meeste inwoners, Nigeria) en de krachten gebundeld om met weinig middelen de ebola-epidemie tot dusver buiten de deur houden. En op een paar besmettingen na, is het ebola veelal tot de drie oorspronkelijke landen beperkt gebleven.
Ook hebben de drie rijksten van het continent, de miljardairs Aliko Dangote, Strive Masiyiwa, Patrice Motsepe, een flinke duit in het zakje gedaan op het gebied van ebola-bestrijding, en heeft de Afrikaanse unie zo’n 22 miljoen euro bij elkaar gesprokkeld voor de crisis. Masiyiwa, de rijkste man van Zimbabwe, noemt het initiatief een ‘100 procent Afrikaanse oplossing’ die bovendien in de toekomst vergelijkbare crises moet tegengaan.
Het beeld van de stervende Afrikaan die door middel van een popnummer gered kan worden is hopeloos uit de tijd. Het is beter om de al werkzame organisaties in het gebied te steunen, vinden de Afrikanen zelf. En als er dan toch een nummer op de radio moet komen om ebola de wereld uit te helpen, waarom dan niet een dat door Afrikaanse artiesten gemaakt is?
