Nederland in briefjes
Iedereen ziet ze weleens, de briefjes op ramen en deuren. Briefjes omdat de bel het niet doet, omdat het kozijn pas geschilderd is, of omdat het niet gewenst is dat er fietsen tegen de muur worden geplaatst.
Voor grafisch ontwerper en kunstenaar Peter Boersma uit Groningen zijn dergelijke briefjes een ware obsessie geworden. Gewapend met een fototoestel of smartphone trekt hij al bijna tien jaar door het land om zoveel mogelijk mededelingenbriefjes te kieken. Inmiddels staat de teller op 3500 and counting. Hoog tijd dus om de leukste, grappigste of meest absurde briefjes samen te brengen in een fotoboek.
Peter, is dat iets typisch Nederlands, dat wij overal van die belerende briefjes ophangen?
“Nee, eigenlijk kom je het overal wel tegen. Tenminste op de plekken waar ik ben geweest. Maar je moet er oog voor hebben. Overal wonen wel mensen die andere mensen iets duidelijk willen maken. Bijvoorbeeld dat de bel het niet doet, of dat ze liever geen fietsen tegen de muur hebben staan, of dat iets pas geschilderd is… dat soort briefjes kom je het vaakst tegen.”
Wat is er dan toch zo fascinerend aan die briefjes?
“Dat ze toch allemaal zo verschillend zijn. Bijvoorbeeld een briefje met de boodschap dat de bel het niet doet. Daar heb ik er de afgelopen tien jaar wel vijfhonderd van gefotografeerd. Maar geen twee briefjes zijn eigenlijk hetzelfde. Sommige mensen vragen om te kloppen, anderen om met de brievenbus te klepperen… Allemaal variaties. ‘De bel is onderhevig aan existentiële problematiek’ zag ik laatst hangen. Of, wat ook een leuke is: ‘Als de bel het niet doet, drie keer kloppen.’ Alsof ze niet opendoen als je twee keer klopt. En ik fotografeerde ook een briefje met de mededeling: ‘Als de bel het niet doet, kloppen. Als de muziek aanstaat: harder kloppen. En als de zon dan ook nog eens schijnt: nog harder kloppen.’ Ik vind dat grappig.”
De briefjes met: ‘Pas op, nat’ lijken me het moeilijkst te fotograferen. Die hangen er meestal maar een paar uur, terwijl andere briefjes er soms wel jaren hangen.
“Dat klopt. Zo’n briefje waarop gewaarschuwd wordt dat iets pas geschilderd is, kun je trouwens ook op twee manieren uitleggen, hè. Het briefje kan er hangen om jou te waarschuwen dat je er niet tegenaan gaat staan omdat je anders je kleren vies krijgt, maar je kunt het ook interpreteren als een ander soort waarschuwing: blijf met je poten van mijn schilderwerk af, anders moet ik het nog een keer gaan schilderen. Maar je weet natuurlijk nooit helemaal hoe de briefjesmaker het bedoelt.”
Vraag je dat nooit na?
“Nee, dat vind ik niet zo interessant eigenlijk. Misschien krijg je wel een heel suf antwoord terwijl je zelf de prachtigste verhalen bij zo’n mededeling bedenkt.”
Wat zijn de parels uit je collectie?
“Het leukst vind ik de absurde briefjes. ‘Deur bij toilet dicht in verband met poezen.’ Als je het weet kun je wel bedenken dat de katten anders uit het toilet gaan drinken, maar als je het briefje uit zijn context leest denk je: waar gáát dit over. Dat geldt ook bij dit briefje dat een dierenarts op zijn voordeur had geplakt: ‘Gelieve bij afwezigheid geen zieke of gewonde vogeltjes door de brievenbus te doen i.v.m. loslopende kat.’ Zo’n zelfde soort briefje bestaat ook met urinemonsters.”
Hoe ben je eigenlijk op het idee voor deze verzameling foto’s gekomen?
“Ik ga al heel lang rond om gekke dingen te fotograferen. Dingen die ik leuk vind. Eerst waren dat alleen nog maar briefjes. Later fotografeerde ik ook eenzame fietssloten die aan hekken of bruggen vast zijn gemaakt maar waar niemand zich meer om bekommert. Sommige van die sloten zijn inmiddels zelfs al mee geschilderd met het staal waar ze aan vast zijn gemaakt. En verongelukte fietsbellen, van die dopjes die in het asfalt zijn gereden, fotografeer ik ook. Als je er eenmaal op gaat letten, zie je die dingen – die zogenaamd onopvallende dingen die gewone mensen al niet eens meer zien – overal.”
Is dat ook wat me met je fotoseries wilt bereiken, dat je de mensen weer laat kijken?
“Ja. Mensen die mijn werk kennen, zullen tegenwoordig altijd aan mij denken als ze ergens een briefje zien hangen. Ik krijg nu ook heel vaak foto’s van briefjes opgestuurd. Mensen zien hun omgeving weer. Goed om je heen kijken, vooral ook naar de kleine dingetjes, is gewoon heel erg gaaf.”
Tot slot: ga je nog door met het fotograferen van briefjes, of stort je je nu op de vergeten fietssloten?
“Nee, daar ga ik gewoon mee door. Net als met het fotograferen van de fietssloten en de fietsbeldopjes. Mijn nieuwste fotoserie bestaat uit foto’s die ik per ongeluk heb gemaakt. Vaak als ik een foto heb gemaakt stop ik de telefoon terug in mijn broekzak en dan druk ik per ongeluk ergens op waardoor mijn telefoon een foto maakt. Mislukte foto’s eigenlijk. Eén foto van je broekzak is niet leuk, maar als je er tweehonderd of driehonderd hebt dan wordt het opeens een bizarre verzameling. Een leuke verzameling ook. Dus nee, ik blijf nog wel even bezig.”
Meer briefjes vindt u op de facebookpagina Mededelingen.
Het boek Briefjes op ramen en deuren! kopen kan hier.
