Spring naar de content

Of Horses and Men: gitzwarte IJslandse komedie over paard en mens

“Wherever man has left his footprint in the long ascent from barbarism to civilization we will find the hoofprint of the horse beside it,” aldus de Amerikaanse schrijver John Trotwood Moore. In de IJslandse zwarte komedie Of Horses and Men (tevergeefs door IJsland ingezonden voor de Oscars van dit jaar in de categorie beste buitenlandse film) staat de bijzondere relatie tussen mens en paard centraal, en zien we hoe die zich onder de zwaarste omstandigheden kan ontwikkelen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kevin van Vliet

In IJsland ligt een dorpje, midden in een groene vallei. Al zijn de huizen mijlen van elkaar verwijderd, de sociale controle is er groot, met de verrekijker als geliefd attribuut in elk huishouden. En de bewoners hebben nóg iets gemeen: ze zijn sterk afhankelijk van hun paarden – als lastdier, vervoermiddel en statussymbool. Deze gemeenschap is het decor van Of Horses and Men (in het IJslands Hross í oss, wat zoveel betekent als ‘het paard in ons’), waarin we zes korte, met elkaar verweven incidenten aanschouwen.

De rode draad in de film is de relatie tussen de starre IJslander Kolbeinn (Ingvar Eggert Sigurðsson) en zijn heimelijke aanbidster, de Zweedse Solveig (Charlotte Bøving), die zich in de eerste minuten van de film een nogal ongemakkelijke situatie bevinden wanneer haar zwarte hengst zijn witte merrie bestijgt. Een komisch tafereel met een tragische afloop; de raszuivere merrie krijgt de kogel.

Tragedie keert terug in alle kortverhalen. De dorpeling Grimur die zichzelf verwondt wanneer hij de paarden van de buurman laat ontsnappen, een geëscaleerde burenruzie die zijn zoveelste verwikkeling krijgt, de Latijns-Amerikaanse immigrant Juan die tijdens een sneeuwstorm uit wanhoop zijn trouwe viervoeter omvormt tot een warme schuilplaats. Het aantal doden in de IJslandse gemeenschap stapelt zich in korte tijd op, en hoewel sommige scènes de paardenliefhebber zullen doen gruwen, wordt ook de schoonheid van de bijna primitieve wederzijdse afhankelijkheid van mens en paard in beeld gebracht.

Het perspectief van Of Horses and Men ligt grotendeels bij de viervoeters. Dat maakt de dieren menselijk, en ons mensen soms dierlijk. Elke verhaal begint dan ook symbolisch met een mooie close-up van een paardenoog of paardenvacht (in een enkel geval een menselijk oog.) Regisseur Benedikt Erlingsson slaagt er grandioos in om de kijker mee te voeren in zijn mozaïekvertelling. Een majestueuze achtervolgingsscène door de schone IJslandse wildernis is daar een prachtig voorbeeld van. Met denderende muziek van filmcomponist David Thor Jonsson en een camera die zich in een vloeiende beweging beweegt van de wapperende paardenmanen naar hoeven die als pikhouwelen in de grond slaan, is het niet moeilijk om jezelf even bovenop zo’n edel dier te wanen.

Af en toe ontsnapt Of Horses and Men uit het genre komedie door een aantal  macabere taferelen en een zekere apathie waarvan de acteurs zich bedienen, maar juist dat maakt de film vreemdsoortig in de meest positieve zin. De film overtuigt ons bovendien van de opvatting dat, hoe (on)geciviliseerd wij mensen ook zijn, het paard een onmisbare metgezel blijft.

‘Of Horses and Men’ draait vanaf 1 januari op een select aantal bioscoopschermen in Nederland.

Onderwerpen