De AIVD mag (misschien) alles en iedereen gaan afluisteren
Privacy en staatsveiligheid zijn twee begrippen die de afgelopen jaren veelvuldig in het nieuws zijn gekomen. Soms los van elkaar, maar vaker in samenhang. Want hoewel we allemaal graag willen dat terreuraanslagen worden voorkomen, vinden we een overheid die alles van ons weet ook niet ideaal.
Na de recente gebeurtenissen in Frankrijk, en daarvoor het neerhalen van de MH17, is dit debat opnieuw opgelaaid. Zo zegde het kabinet vorig jaar al 25 miljoen euro extra toe aan veiligheidsdienst AIVD. Maar de steun aan de AIVD is niet alleen financieel. Ook de bevoegdheden van de dienst zijn verruimd.
De AIVD en zijn militaire evenknie de MIVD kregen afgelopen week groen licht voor het aftappen van ruwe communicatiegegevens die via de kabel (glasvezel -en koperverbindingen) worden getransporteerd. Deze bevoegdheid hadden de beide diensten nog niet, waardoor ze alleen data uit de ether konden aftappen.
En dat maakte de veiligheidsdiensten ‘doof en blind’, aldus minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert, die samen met minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk het wetsvoorstel indiende. Het tweetal hoopt dat hun voorstel in april naar de Raad van State en vervolgens naar de Kamer kan.
Meteen schreeuwden privacywaakhonden moord en brand, en niet geheel onterecht. Op papier zijn de nieuwe bevoegdheden namelijk rigoureuzer dan wat de NSA in Amerika doet. Wanneer het voorstel volledig wordt doorgevoerd, zullen beide diensten iedere Nederlander mogen afluisteren. En dat is iets wat de NSA (in eigen land weliswaar) niet eens mag doen.
Logisch dus dat er consternatie over ontstaat. Maar ook logisch dat de AIVD en de MIVD meer inzicht willen. Negentig procent van het dataverkeer vindt tegenwoordig via internetkabels plaats. De laatste wet die vastlegde wat er al dan niet afgeluisterd mocht worden, dateert uit 2002 en is inmiddels sterk verouderd.
Buiten het feit dat dergelijke praktijken nogal gevoelig liggen in een vrije samenleving, is ook het nut van het afluisteren van enorme hoeveelheden internetverkeer twijfelachtig. Op privacywaakhond.nl stelt men dat het ‘niet effectief, niet noodzakelijk en niet proportioneel’ is om ‘onverdachte burgers af te luisteren als verdachten’.
Het lijkt er wel op dat het wetsvoorstel erdoor zal komen, maar op welke schaal de bevoegdheden van de AIVD worden opgerekt is nog niet duidelijk.
