Vertrek Mark Verheijen is vooral gezichtsverlies voor Rutte en Zijlstra
Het onvermijdelijke is gebeurd. Mark Verheijen is VVD-Tweede Kamerlid af. Hij is niet weggestuurd, maar hij heeft na een hard rapport (pdf) van de Permanente Commissie Integriteit zelf besloten zijn functie als volksvertegenwoordiger neer te leggen.
Wat heeft de Permanente Commissie Integriteit van de VVD precies geconcludeerd dat hem hiertoe heeft gebracht? (Het woord ‘Permanente’ is overigens fascinerend. Het doet vermoeden dat er ook een ‘Tijdelijke’ of ‘Ad-hoc’ commissie bestaat. Wat die doet, en wanneer die bijeen wordt geroepen, is niet duidelijk.)
In de verklaring van Verheijen lezen we dat ‘de Commissie concludeert dat alles bij elkaar opgeteld de feiten en de dynamiek rondom mijn persoon niet passen in het integriteitskader van de partij’.
Hier wordt de indruk gewekt dat de Commissie vindt dat de feiten los van elkaar bekeken niet voldoende zijn om de integriteit van Verheijen in twijfel te trekken en dat ‘de dynamiek’ – whatever that may be – rond Verheijen heeft meegespeeld in de beslissing.
Hier is geen sprake van: de Commissie stelt keihard vast dat Verheijen in ieder geval op drie punten (reiskosten ProDemos, Provada-diner en Debat Wakker Nederland) ‘in strijd heeft gehandeld met het integriteitskader van de VVD’. De Commissie heeft de aangifte in de zaak-Picardie en het gratis VVD-feestje op de Floriade niet eens meegenomen in de overwegingen, omdat die pas later aan de orde zijn gekomen (en omdat er snel tot een oordeel moest worden gekomen vanwege de aanstaande Provinciale Statenverkiezingen) als zij concludeert dat het aan het Hoofdbestuur cq. de Tweede Kamerfractie is ‘welke consequenties dit heeft voor de heer M.L. Verheijen’.
Verheijen heeft de eer, voor zover die nog aanwezig is, maar snel aan zichzelf gehouden. Desalniettemin is een krachtig statement van de VVD-top over Verheijen na de harde conclusies van de Permanente Commissie natuurlijk op zijn plek.
Halbe Zijlstra reageert nu op het vertrek door te stellen dat het hier ‘een persoonlijk drama’ betreft, maar dat het wel ‘een logisch besluit’ is ‘gezien het rapport en de publicaties van de laatste weken’.
Van de keuze voor de woorden ‘een’ en ‘logisch’ zullen taalkundigen en spindoctors smullen. Het woord ‘logisch’ impliceert dat het besluit volgens de regels van de logica is genomen, een bijna wiskundig ‘als A dan B’. Daarmee geeft Zijlstra nauwelijks tot geen moreel oordeel over de zaak-Verheijen en zegt hij dus alleen dat het een ‘persoonlijk drama’ is. Het woordje ‘een’ impliceert bovendien dat er meerdere logische besluiten zijn te nemen op basis van de informatie. Waarom kiest Zijlstra niet voor ‘het (enige) juiste’ besluit?
De moeite die Zijlstra heeft om het niet-integere gedrag van Verheijen te veroordelen, toont aan dat de kwestie vooral gezichtsverlies voor fractievoorzitter Zijlstra en premier Rutte betekent. Zij hebben zich persoonlijk garant gesteld voor het Kamerlid door na de eerste publicatie in NRC Handelsblad te spreken van een ‘opgeblazen’ en ‘opgepompte’ rel. Als zij zich op de vlakte hadden gehouden en direct de Permanente Commissie Integriteit aan het werk hadden gezet, was het gedwongen vertrek van Verheijen geen enkel probleem geweest. Hoe Verheijengate nu zal doorwerken bij de verkiezingen van 18 maart, zal de tijd leren.
