Alweer ‘een Netflix voor e-books’. Koopt de Nederlander eigenlijk wel digitale boeken?
Het staat nu wel zo goed als vast: het kopen van afzonderlijke e-books door consumenten in Nederland en Europa zal nooit echt doorbreken. Nu zich deze week de zesde aanbieder van ‘een Netlix of Spotify voor e-books’, een Deens bedrijf nota bene, heeft gemeld op de Nederlandse markt, zal de enthousiaste digitale lezer zich wel twee keer bedenken voordat hij een veel te duur exemplaar van een e-book aanschaft.
In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten heeft het e-book ongeveer 15 tot 25 procent van de markt in handen, al moet daar wel bij aangetekend worden dat het in toenemende mate buiten de traditionele uitgevers omgaat: ‘self-published’ auteurs gooien daar massaal spotgoedkope boeken op de markt, via de vele kanalen die daarvoor inmiddels beschikbaar zijn. Het is niet voor niets dat grote Amerikaanse uitgevers klagen over teruglopende omzetten, zowel digitaal als op papier.
In Nederland en bijvoorbeeld Duitsland is het aandeel van de e-books op de boekenmarkt nooit hoger geweest dan ongeveer 5 procent. Recente cijfers uit Duitsland laten zien dat waar de omzet van e-books in 2013 en 2014 nog sterk steeg, er nu een afvlakking valt te bespeuren. De Duitse lezers van digitale boeken kampen met dezelfde nadelen als de Nederlandse: boeken zijn veel te duur en worden door de overheid ook nog eens zwaar belast. De Nederlandse cijfers over 2014 gaven nog een lichte stijging van de verkopen te zien, die van 2015 zijn nog niet bekend.
Met die kennis is het wel begrijpelijk dat zich de laatste maanden zo veel aanbieders van een flat rate voor e-books melden. Naast het Deense Mofibo zijn dat Bruna, WPG, Tom Kabinet, Elly’s Choice en natuurlijk de bibliotheken. Dat is niet alleen handig voor de toegewijde lezer – die straks kan kiezen uit een aanbod dat groter is dan bij de boekhandel in een middelgrote stad en ook nooit meer spijt kan hebben van de aankoop van een boek – maar ook voor de uitgevers. Zij kunnen op een eenvoudige manier hun backlist (boeken waarvan ze wel de rechten hebben, maar die uitverkocht zijn of niet langer worden gedrukt) aan de man en onder de aandacht brengen.
De directeur van de Bruna deed overigens recent een opmerkelijke uitspraak. Zijn boekenaanbod zal straks alleen nog voor tablets en smartphones beschikbaar zijn; volgens hem heeft de e-reader zijn langste tijd gehad. Daarmee breekt een nieuw tijdperk in het lezen aan. Persoonlijk ken ik niemand die echt een boek leest op zijn tablet of smartphone: niet alleen is het scherm te fel voor een ontspannen leessessie, die apparaten bieden ook te veel afleiding in de vorm van apps en ander speelgoed. Lezen wordt straks grazen tussen het WhatsAppen door. Wij vrezen de gevolgen die dat heeft voor de nog immer voortschrijdende ontlezing.
