Slag om de Skyboxen biedt ontluisterend beeld
Dan Petersen kijkt er al een tijdje niet meer naar, zei de oud-Ajacied me onlangs toen ik bij hem op bezoek was op het Franse rebelleneiland Corsica. De corruptie aan de top, de steeds groter wordende greep van oliedollars en investeringsmaatschappijen, spelers en trainers die voor de camera klinken als geprogrammeerde robotten en het weinig tot de verbeelding sprekende voetbal ook – veelal geschoeid op dichtgetimmerde defensies – het heeft Petersen ver weg gedreven van de sport waar hij ooit zo veel van hield. Soms, heel soms, eigenlijk alleen als Lionel Messi speelt, dan wil Petersen nog weleens naar een voetbalwedstrijd op televisie kijken, maar er voor thuisblijven doet de voormalige flankspeler allang niet meer.
Het waren opmerkelijke teksten van de Deen. En ik moest aan hem denken omdat het financiële gedrocht dat Champions League heet deze week weer in alle hevigheid losbarst met de eerste wedstrijden in de kwartfinales. Onder het crème de la crème op het miljoenenbal bevinden zich dit seizoen maar liefst twee Franse clubs, AS Monaco en Paris Saint-Germain. Monaco, eigendom van de Russische miljardair Dmitry Rybolovlev speelt uit tegen Juventus en Paris Saint-Germain, een speeltje van de investeringsmaatschappij Qatar Sports Investment, ontmoet net als vorig jaar Barcelona.
Ontluisterd beeld
De onderzoeksjournalisten Knipping en Van Duren schetsen een ontluisterend beeld van het selecte clubje mannen, dat het hedendaagse voetbal regeert. Machteloos kijken de sportbonden toe hoe de regie wordt overgenomen door steenrijke investeerders. De aanwezigheid van AS Monaco bij de laatste acht van Europa mag een daverende verrassing worden genoemd. Geleid door de geheimzinnige miljardair Dmitry Rybolovlev, leek Monaco de aanval op de Europese top te moeten staken naar aanleiding van zijn scheidingsperikelen, met zo’n 4,5 miljard (!) euro, de duurste vechtscheiding ooit. Het vermogen van de Russische eigenaar werd in een klap gehalveerd, van acht naar vier miljard euro.
Kostbare scheiding
Gunstige belastingtarieven dreven hem op een hele grote boot naar de haven van Monaco. Sinds de echtscheiding zet Rybolovlev opvallend veel geld om in aankopen, vooral op kunstbeurzen en in het vastgoed. Voor zijn in Boston studerende dochter kocht hij het duurste appartement in New York en en passant vergaarde hij ook een compleet Grieks eiland, voorheen eigendom van tycoon Onassis, Rybolovlev, rijk geworden in de kaliumindustrie, vergaarde zijn fortuin in de jaren negentig, toen veel Russische staatsbedrijven in onder andere de mijnbouw, olie en kunstmest voor een relatief laag bedrag werden opgekocht. Zijn huis in Monaco kostte 231 miljoen euro. Dat is meer dan het aandelenpakket van de plaatselijke voetbalclub die hij verwierf. Sinds zijn kostbare scheiding van Elena heeft Rybolovlev veel spelers van AS Monaco verkocht. James vertrok voor 80 miljoen naar Real Madrid en Falcao werd door Manchester United gehuurd voor zeven miljoen per jaar, met een optie tot koop van vijftig miljoen. “Alleen de commissies van deze twee transacties bedragen al zeker tien miljoen euro.” De totale waarde van de selectie in Monaco is met honderd miljoen euro gedevalueerd, dus des te verrassender was de uitschakeling van Arsenal in de vorige ronde van de kampioenenliga.
Nieuwe diva op de catwalk
“Het Franse voetbal is in een paar jaar tijd volkomen overhoop gegooid”, betogen Knipping en Van Duren in hun boek. “Het is een diner voor twee geworden. Arabieren tegen Russen. Parijs tegen Monaco. De onderlinge duels worden in Frankrijk smalend omgedoopt tot El Cashico.” Moneyball, noemen ze het gespeelde spel, Roebelrodeo. In het Parijse Parc des Princes wordt dit jaar alleen al 75 miljoen euro geïnvesteerd om de stoeltjes op het ereterras te verbreden… Zo’n club dus. Teneur van het verhaal: slavenstaat Qatar verovert de wereld. Onder toeziend oog van Sjeik Hamad Al-Thany zelf, is Paris Saint-Germain officieel eigendom van Qatar Sports Investment. “Hetzelfde fonds kocht zich in bij Barclays, Credit Suisse, Bank of America, Agriculture Bank of China, Deutsche Bank, Total en de warenhuizen Harrods en Tiffany’s.” PSG, zo betogen Knipping en Van Duren, is “de nieuwe diva op de catwalk van het mondiale voetbal”. PSG-directeur Nassar Al-Khelaifi doet niet geheimzinnig over de intentie van de Qatarese achterban. “Ons grote doel is het winnen van de Champions League, niet één keer, maar meerdere malen.”
Voetbal stinkt
De rest van de voetbalclubs, die niet wordt bestierd door een rijke olieprins, klaagt steen en been. Bayern München-voorzitter Karl Heinz Rummenigge: “Achter PSG staat een enorm bedrijf. Met bijna oneindig veel geld. Aangezien de kracht van de selectie grotendeels afhankelijk is van de transfermarkt, kan PSG oneindig investeren. Wij vinden dat niet fair. Nasser Al-Khelaifi rijdt dan wel in een heel snelle auto, maar ook een Ferrari kan verongelukken als die te snel rijdt.” Het is spelen op twee snelheden, schrijven de auteurs. PSG werkt met een begroting van 490 miljoen euro, dat is negen keer de begroting van Ajax, de grootste club in Nederland. Belangrijkste conclusie van het boek: “alles is te koop: ook imago”.
De voetbalwereld stinkt. Dan Petersen zei het ook al. “De zogenaamde voetbalfamilie is vergelijkbaar met de maffia. Zowel bij AS Monaco als Bastia heb ik meegemaakt dat trainers geld verdienden aan de handel in spelers die het niveau totaal niet aan konden. Ik kwam er langzaam achter dat ik in een wereld zat, die totaal niet de mijne was.”
Iedere maand ontleedt Mark van den Heuvel voor HP/De Tijd een sport. Deze maand: voetbal.
