Niet het zakelijke belang, maar Cruijffs macht is een gevaar
Voor een bezoek van de premier of Johan Cruijff werd een volledige Pauw & Witteman ingeruimd. Het zegt alles over de status van het orakel van Betondorp.
Maar sinds dit weekend ligt hij onder vuur, nadat de Volkskrant onder de kop ‘Cruijff profiteert zakelijk van mislukte revolutie bij Ajax’ claimde dat Cruijff financieel beter wordt van zijn ‘overname’ van Ajax. De club is een zakelijk uithangbord voor het verkopen van de Cruijff-filosofie over de wereld en hij verdient aan 32 werknemers van Ajax die op cursus moeten bij het Cruyff Institute.
Cruijff zelf wilde niet meewerken aan het stuk maar stelt vandaag in De Telegraaf dat hij inderdaad heeft geadviseerd de Ajacieden op cursus te sturen, maar louter met het doel ze beter te maken. Dat zouden de Volkskrant-auteurs ook moeten doen, sneert Cruijff, ‘dan begrijpen ze beter wat ik bedoel. Bovendien zou het ze ook als onderzoeker goed uitkomen en dat is niet hatelijk bedoeld.’
De nieuwe feiten die de Volkskrant boven tafel heeft gehaald zijn beperkt. Dat de Ajacieden op cursus waren was bekend, dat het goed gaat met de Cruijff-bv staat buiten kijf – maar waar hij nu precies aan verdient blijft vaag. Bovendien: waar het in de publieke sector niet wordt getolereerd dat je vriendjes op kosten van de belastingbetaler klussen gunt is dat in het (beursgenoteerde) bedrijfsleven niet verboden. Er valt veel voor te zeggen dat wanneer je de Cruijff-filosofie wil implementeren je werknemers op Cruijff-cursus stuurt.
Het echte probleem is de macht van Cruijff, en vooral de manier waarop hij die uitoefent. Uit het artikel spreekt veel angst: wie niet in het Cruijff-gareel loopt is zijn baan niet zeker. Het neigt naar sektarische toestanden. In de woorden van de Volkskrant: “Cruijff heeft een netwerk van familie, oude vrienden en vertrouwelingen die hij laat opdraven als er functies te vergeven zijn. Hij zorgt voor hen. En hij krijgt er loyaliteit voor terug.”
De recente aanstelling van Tscheu La Ling is daar een goed voorbeeld van. Cruijff is laaiend enthousiast over hem, maar dat zijn ze bij Ajax niet, vrijwel unaniem. Tot nog toe werd zijn komst met succes tegengehouden, maar het is de legendarische nummer 14 nu toch gelukt. Dat wordt gezien als het naar binnen gooien van een handgranaat en lijkt bovendien het einde te betekenen van technisch directeur Marc Overmars, die naar het schijnt niet strak genoeg in de leer van Cruijff.
Niemand bij Ajax lijkt Cruijff, die als adviseur nergens eindverantwoordelijkheid voor draagt, te kunnen stoppen als hij iets in zijn kop heeft. De meest invloedrijke voetbalmedia, VI (ex-hoofdredacteur Johan Derksen in het bijzonder) en De Telegraaf, zijn al jaren een kritiekloze spreekbuis. Ook oud-minister Pieter Winsemius schreef twee boeken over de relevantie van Cruijff-uitspraken voor managers. Hoe goed of slecht het beleid van Cruijff is kan ik niet inschatten, maar mij is geleerd dat een goede leider in staat om breed draagvlak te creëren voor zijn beleid en tegenspraak voor zichzelf organiseert. Dat zou in de boekjes van Winsemius te lezen moeten zijn en dat zou ook op de Cruijff-academie gedoceerd moeten worden. Het zou Cruijff en zijn beleid veel sterker en minder verdacht maken als het niet op een nepotistische manier werd opgedrongen.
