Spring naar de content

Jihad om de hoek: hoe IS rekruteert op de Balkan

Het Balkanschiereiland is al eeuwenlang een kruispunt tussen culturen. Oost en West ontmoetten hier elkaar. En meestal ging dat relatief goed, maar eens in de zoveel tijd is het lont in het kruitvat opgebrand en vindt er een hevige geweldsuitbarsting plaats.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Paul Geraedts

De laatste explosie vond zo’n twintig jaar geleden plaats, toen het door Serviërs gedomineerde Joegoslavië uit elkaar viel en de culturele lappendeken die de Westelijke Balkan (het huidige Bosnië-Herzegovina, delen van Kroatië en Kosovo) vormt, het toneel van extreem geweld tussen orthodoxe (Bosnische) Serviërs, katholieke Kroaten en islamitische Bosniakken werd.

De nasleep van deze oorlogen heeft tot op de dag van vandaag grote gevolgen voor de regio. Bosnië-Herzegovina werd een in tweeën gedeelde (en verdeelde) staat, met aan de ene kant de Bosnisch-Kroatische federatie en de (Bosnisch-)Servische republiek (Republika Srpska) aan de andere kant. Het nabijgelegen Servië kampt met een eeuwigdurende economische crisis en een voortslepend conflict met Kosovo, dat door de regering  in Belgrado nog steeds niet als een onafhankelijke staat wordt erkend.

Een dergelijke crisis, gecombineerd met een corrupte regering en hoge jeugdwerkloosheid (Bosnië heeft met bijna 60 procent het hoogste jeugdwerkloosheidscijfer ter wereld) is koren op de molen voor de haatzaaiende propagandamachine van terreurgroep Islamitische Staat (IS). In een gelikt, twintig minuten durend promotiefilmpje richten zij zich op de moslims van de Balkan, die naast de landen Bosnië-Herzegovina en Servië ook in Macedonië en Albanië talrijk zijn.

En waar die haatmachine op stoom komt, wordt er niet geschuwd om – nog niet zo heel – oud zeer op te rakelen. De genocide in Srebrenica, op 11 juli twintig jaar geleden, wordt aangehaald om aan te tonen dat het Westen de Bosniakken – en daarmee de islamitische wereld – verraden heeft. Uit de jaren negentig bekende beelden van de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladić en uitgemergelde moslims in concentratiekampen worden afgewisseld met monologen van IS-strijders uit Balkanlanden.

De boodschap is de standaard IS-riedel: “Sluit je aan bij Islamitische Staat dit, dood aan de ongelovigen. We zijn niet vergeten wat jullie onze moslimbroeders aangedaan hebben” en meer van dat soort bombastische retoriek. Het feit dat het filmpje zich puur op de moslims op de Balkan richt is wel enigszins zorgwekkend, gezien de precaire veiligheidssituatie in deze landen.

Ook de enorme hoeveelheid wapens die na de oorlogen van de jaren negentig overbleven en het wantrouwen tussen staten onderling (waar de term ‘balkanisering‘ vandaan komt) helpt niet bepaald mee aan de situatie. Een bolwerk van Islamitische Staat ergens op de Balkan (er waren eerder dit jaar al berichten over een IS-bergdorp in Bosnië) zal deze relaties nog eens extra op scherp zetten, en een dergelijk scenario is dan ook het laatste wat deze kwetsbare regio kan gebruiken.