Filmacademie 2015: een blanke, brave en bescheiden lichting
De colorful generation, zo noemde Filmacademie-directeur Bart Römer afgelopen maandag in Filminstituut EYE in Amsterdam de nieuwe lichting net afgestudeerde filmmakers. Römer, voormalig netmanager van Nederland 2 en oud-hoofdredacteur van Multiculturele Televisie Nederland, bedoelde hiermee de veelkleurigheid aan genres en onderwerpen. Tijdens de presentatie bleek overigens dat de afgestudeerden zélf niet echt colorful zijn. De studenten zijn vrijwel allemaal blank. Het lijkt een probleem op meer kunstopleidingen. De multiculturele samenleving wordt veelvuldig gebruikt als onderwerp, maar de makers vormen niet echt een juiste afspiegeling van die samenleving. En nog iets wat opviel: alle vijf de documentaires zijn door vrouwen gemaakt, terwijl zes van de zeven speelfilms door een man werden geregisseerd.
Er werden maandag meerdere prijzen uitgereikt. De VPRO Documentaire Prijs én de KNF Prijs voor de Beste Filmacademie Productie (laten we zeggen, de persprijs) gingen beide naar Tarikat, een visueel gedicht over de hypnotiserende bewegingen die een groep spirituele moslims maakt. De mannen en de vrouwen in de gebedsruimte zijn gescheiden door een dun doorzichtig gordijntje, maar bewegen op dezelfde muziek, een nogal trance-achtig gezicht. Al wordt de kijker niet echt het scherm ingezogen.
De Topkapi Films Fictie Prijs ging naar Nachtoord, een film die zich afspeelt in een troosteloze industriestad . De film bestaat slechts uit zwart-witbeelden, waardoor de rook uit de grauwe fabrieksschoorstenen extra dreigend lijkt. De sfeer van een jongen die uit zijn milieu wil ontsnappen, is prachtig gevangen, maar een dwingende voice-over is wat degelijk en valt uit de toon bij de rauwigheid op het scherm.
De algemene indruk van Lichting 2015 is er één van degelijkheid. De films steken stuk voor stuk technisch goed in elkaar, maar ze missen een gevoel van urgentie en ambitie. Toch leverde deze editie, met een hoger niveau dan de films van vorig jaar, een aantal bijzondere films op. Drie bijzondere vermeldingen.
Lazarus
Een roadmovie met een flinke knipoog. Een vrouw wil een einde aan haar leven maken door in haar elektrische auto – met strik op het dak – ergens tegenaan te rijden. Maar onderweg stapt er een overvaller op de vlucht de auto in. De vrouw en de overvaller maken een bizarre rit langs industriegebieden en verlaten wegen, tot de ochtend aanbreekt. Lazarus, van Gonzalo Fernandez, weet op overtuigende wijze de kijker te transporteren naar een andere wereld. Soms is dat grappig, soms is dat tragisch. Door zijn zeer stijlvaste benadering en een spannende opbouw, is Fernandez een filmmaker om in de gaten te blijven houden.
Joyland
De jonge ondernemers Joey en Sam moeten niets hebben van modetermen als groen en bewust, al hebben ze wel allebei een hipsterbaard. Nee, het gaat om snel rijk worden en gewoon lekker je eigen ding kunnen doen. Dat ze met hun maaltijdvervangende poeder een megahit in handen hebben, komt dan wel erg goed uit. De handel in poederzakjes Joylent (genoemd naar de oprichter Joey) is big business; het duurt dan ook niet lang voordat de jongens met hun bestelwagen rondscheuren en zelfs bij de illegalenopvang een lucratief handeltje weten te starten.
Broker
Volgens regisseur David-Jan Bronsgeest is Broker een ‘filosofische actiefilm’, al is de filosofische diepgang soms ver te zoeken. In ieder geval is het lang geleden dat er in een Filmacademie-productie zulke geweldige achtervolgingsscènes zaten. Het camerawerk – drones werden ingezet voor mooie overzichtshots – is bijzonder sterk. Het verhaal over de handel in organen verloopt niet altijd even gesmeerd, maar Bronsgeest heeft Hollywoodster Yorick van Wageningen – Van Wageningen speelt de rol van getormenteerde ‘broker’ (makelaar in organen) – toch maar mooi weten te strikken voor zijn afstudeerfilm. Broker laat zien dat er op de Filmacademie gelukkig ook ruimte is voor kruisbestuiving tussen arthouse en publieksfilm.
De afstudeerfilms zijn deze week nog te zien in EYE. Kijk hier voor meer informatie.
