Hoog spel van Nederland in MH17-vervolging kan averechts uitpakken
Het kwam niet als een verrassing, maar de Russen spraken gisteravond hun veto uit in de VN Veiligheidsraad voor het oprichten van een tribunaal dat de daders van het neerhalen van de MH17 moet berechten. Elf leden van de Veiligheidsraad stemden voor, alleen Rusland stemde zoals verwacht tegen. China, Angola en Venezuela onthielden zich van stemming.
Het onderzoek naar de oorzaak van de ramp met de Boeing van Malaysia Airlines, dat wordt geleid door de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid, is in oktober klaar, maar de Nederlandse regering poogde nu alvast een tribunaal op te richten. Rusland had aangegeven dat ‘voorbarig en contraproductief’ te vinden en wijzigde niet van mening bij een stemming in de Veiligheidsraad.
Volgens de Amerikaanse VN-ambassadeur hoeft het veto ‘niet te betekenen dat vervolging en onderzoek naar deze afschuwelijke misdaad in de weg zal staan’, maar daar denken de Russen anders over. Volgens hen is er sprake van een gevaarlijke confrontatie en vergaande gevolgen voor de internationale betrekkingen.
Hoe begrijpelijk het is dat Nederland er alles aan wil doen om de daders van de MH17-crash te berechten, het geheel moet worden bezien in groter geopolitiek verband tussen het Westen en Rusland. De onrust in Oekraïne, NAVO-flitsmachten, de Russische oproep van extra manschappen, er speelt veel meer dan de kwestie MH17.
Met de stemming in de Veiligheidsraad heeft Nederland de Russen gedwongen publiekelijk een positie in te nemen. De Russen verdedigen hun tegenstemmen door te stellen dat het te vroeg is om over oprichting te stemmen. Geert-Jan Knoops, bijzonder hoogleraar politiek van het internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam, zei drie dagen geleden al dat Nederland beter kon wachten tot het onderzoek van het Openbaar Ministerie is afgerond. “Ik kan me voorstellen dat je eerst wil weten wat het onderzoek heeft opgeleverd voor je spreekt over een model van berechting.”
In reactie op de eerdere uitspraak van de Ambassadeur van Rusland bij Nieuwsuur dat hij de mogelijkheid niet uitsluit dat Russische onderdanen voor een Nederlandse rechtbank verschijnen zei Knoops: “Het is voor het eerst dat Rusland die opening creëert. De deur staat op een kier.”
Die deur lijkt nu in het slot gegooid, al is – net als bij het schimmige onderhandelingsspel met de Grieken – op dit moment moeilijk te voorspellen wat de implicaties zijn van de Veiligheidsraad-actie. De tijd zal leren of het hoge spel productief of averechts uitpakt.
