Spring naar de content

Zwart, wit of goud? Nederland kiest zijn Piet

Alsof het als kind nog niet ingewikkeld genoeg is om de wereld te begrijpen. Nadat Zwarte Piet zoals wij hem kenden vorig jaar het leven liet, zal hij dit jaar in vele gedaantes opduiken. Zwart, wit, groen, met roetvegen, in stroopwafelmotief. Nederlandse gemeentes en schoolbesturen kiezen hun Piet. Een overzicht.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Remco Rous

Met of zonder kroeshaar, wel of geen gouden ringen, en doen we de rode lippen in de ban? Bekende en onbekende Nederlanders hebben wel een mening over de donkere kindervriend. Als klap op de vuurpijl bemoeide ook de VN zich met ons nogal Hollandse probleem, met als conclusie: Zwarte Piet is een racistisch overblijfsel uit een koloniaal verleden.

De gemeente Gouda zette vorig jaar als gaststad van de nationale intocht van Sinterklaas naast de traditionele Zwarte Piet ook kaas- en stroopwafelpieten in. Inmiddels zijn we een jaar verder, en rijst de vraag: hoe ziet Zwarte Piet er dit jaar uit?

De meest in het oog springende verandering is misschien wel die van de Bijenkorf, het concern dat aardig op de Pietendiscussie zit. Vorig jaar waren in de winkels van de Bijenkorf namelijk als eerste Pieten te zien die slechts roetvegen op hun gezicht hadden. Het warenhuis tracht meer een luxemerk te worden en zag de discussie over het uiterlijk van Zwarte Piet als een manier om hier slim op in te spelen. Het resultaat: de Pieten in de Bijenkorf zijn met ingang van dit jaar goud.

Witte en Bruine Pieten
Zo’n uitgesproken verandering in het uiterlijk van Zwarte Piet als de Bijenkorf doorvoert, zullen we dit jaar niet op veel plekken zien. Veel winkelketens verkiezen kleine veranderingen in het uiterlijk van Zwarte Piet boven rigoreuze aanpassingen. Zo toont supermarketen Jumbo dit jaar naast Zwarte Pieten ook Witte Pieten op de verpakkingen.

Concurrent Albert Heijn zegt het ‘vervelend’ te vinden dat Zwarte Piet kwetsend kan zijn, maar de grootgrutter heeft er eveneens voor gekozen om niet heel veel te veranderen. Onder de vlag van Albert Heijn zien we dit jaar Zwarte Pieten, Pieten in een meer bruine kleur en Pieten met roetvegen verschijnen.

De supermarkten zijn zeker niet de enigen die worstelen met het uiterlijk van Zwarte Piet. Belangenvereniging Detailhandel Nederland sprong voor haar leden in de bres en heeft aangegeven deel te nemen aan een rondetafelgesprek op het ministerie van Sociale Zaken, om ‘tot een toekomstbestendige invulling te komen van het Sinterklaasfeest’, zodat de leden niet meer hoeven te worstelen met bijvoorbeeld de aankleding van de winkels.

De organisatie gaat in haar uiting nog een stukje verder dan dat en stelt dat de discussie over het uiterlijk van Zwarte Piet, ‘afleidt van het kinderfeest dat Sinterklaas moet zijn’. Natuurlijk heeft Detailhandel Nederland er bovenal belang bij dat de verkopen niet lijden onder de Pietendiscussie, maar ze hebben wel een punt. Sinterklaas is vooral een feest voor kinderen.

Scholen
Hoe deze kinderen dit jaar met (Zwarte) Piet in aanraking komen, lijkt vooral de verantwoordelijkheid te zijn geworden van lokale bestuurders en scholen, precies zoals de overheid het bij monde van vice-premier Lodewijk Asscher wil. En dat levert nogal een wisselend beeld op, ongeacht of de scholen nou een openbaar, of een christelijk karakter hebben.

De Groningse scholenkoepel Marenland met scholen in onder andere Appingedam en Delfzijl, laat aan de scholen zelf hoe de Pieten eruit zien. In de Gelderse regio Rivierenland wordt niet uitgesloten dat er bij een de viering een Zwarte Piet tussenzit, maar de Pieten zijn er dit jaar overwegend gekleurd, en in andere gemeenten blijft de Zwarte Piet tot nader orde zwart.

In de vier grote steden, waar het aandeel van inwoners van allochtone inwoners toch aanzienlijk hoger ligt, verandert het uiterlijk van Zwarte Piet naar verwachting wel sterk. Met nadruk op naar verwachting, want de schoolbesturen hebben daar veelal een dringend advies afgegeven en dwingen een aanpassing van Zwarte Piet niet met zoveel woorden af.

Televisie
Meer uitgesproken is RTL, die ervoor kiest ervoor om niets te wijzigen aan Zwarte Piet zoals we hem al jaren kennen. En daarmee wijkt RTL af van het het populaire programma het Sinterklaasjournaal, waar in de Sinterklaasperiode dagelijks honderdduizenden mensen naar kijken. Producent van het programma, de NTR, nam vorig jaar al stelling in de discussie en veranderde het uiterlijk van Zwarte Piet in een deel van de verhaallijn.

Over de aanpak van dit jaar zwijgt de organisatie echter als het graf. En dus is het ook nog niet duidelijk of, en hoe we Zwarte Piet tijdens de landelijke Sinterklaasintocht in Meppel terug gaan zien. De Drentse stad schikt zich naar de wil van de producent van het Sinterklaasjournaal. En daarmee zijn alle ogen in november dus weer gericht op de NTR en op Meppel. Een slimme zet.