‘Volgens mij zijn de mensen vooral het gedoe in Den Haag zat’
Drie parlementaire journalisten blikken in Hotel des Indes terug op het afgelopen politieke jaar, dat voor een belangrijk deel in het teken stond van de aanslagen in Parijs. Wouke van Scherrenburg, Ferry Mingelen en Ron Fresen bespreken de emoties van premier Rutte, de tragiek van de PvdA en waarom je als verslaggever uiteindelijk niet ontkomt aan het Haagse gekrakeel. ‘Als ik ’s ochtends op de fiets naar mijn werk ga, hoor ik: zo Ron, ga je weer naar dat gekkenhuis?’
Wat is volgens jullie de belangrijkste politieke gebeurtenis van het afgelopen jaar?
Ron Fresen: “Dat zijn zonder twijfel de debatten over de vluchtelingen en de aanslagen in Parijs, en hoe dat op elkaar inwerkt met ook het aanzwellende debat over Europa en wel of geen open grenzen.”
Wouke van Scherrenburg: “Het begon eigenlijk al met die enorme vloed van vluchtelingen eerder dit jaar. Toen zag je al dat politiek Den Haag onzeker werd, dat Wilders ontzettend begon te stijgen in de peilingen en er berichten kwamen dat terroristen met de vluchtelingen meekwamen. Alles raakte op drift, de samenhang binnen Europa verdwijnt. Dat vind ik er unheimisch aan.”
Er is veel discussie geweest over het gebruik van het woord ‘oorlog’ door Rutte en Hollande. Vaak wordt er gerefereerd aan Bush, die dat na 9/11 ook deed. Is het een logische reactie van een politicus om gelijk naar krachttermen te grijpen?
Ferry Mingelen: “Rutte probeerde een duidelijk onderscheid te maken tussen hen met wie we nu wel en met wie we geen probleem hebben, door te zeggen dat we in oorlog zijn met IS. Het roept natuurlijk wel discussie op, maar wat moeten regeringsleiders anders? Ze kunnen niet zeggen dat ze het gaan tegenhouden. Want je kan het niet tegenhouden. Dus moet je bij je eigen bevolking de indruk wekken dat je toch iets doet. En dan krijg je die grote woorden. Ik vond het ook opvallend dat de Fransen onmiddellijk gingen bombarderen, die hadden in Raqqa meteen een commandocentrum van IS gevonden. Alsof ze dat nog niet eerder hadden gespot. Misschien is de verklaring wel heel cynisch en hebben ze het niet eerder gedaan, omdat ze wisten dat er dan een heleboel burgerslachtoffers zouden vallen. En misschien delft dat argument nu ineens het onderspit tegen het gevoel dat er een gebaar moet worden gemaakt.”
Van Scherrenburg: “Ik zag de verklaring van Rutte vooral als een statement tegen Wilders. Omdat Wilders van het begin af aan heeft geroepen dat we in oorlog zijn met de islam.”
Fresen: “Rutte wilde daarmee ook het gevoel uitdrukken dat we ze klein proberen te krijgen, die barbaren, zoals hij ze altijd noemt.”
Van Scherrenburg: “Wat mij vooral trof, is dat hij zei dat we ons niet laten intimideren omdat we met meer zijn. Dat vond ik heel goed van Rutte.”
Fresen: “Die zin raakte mij ook. ‘Wij zijn met meer.’ Daar krijg ik op een of andere manier kippevel van. (laat zijn arm zien) Nu weer.”
Van Scherrenburg: “Bij de MH17-ramp vond ik Rutte ook zo sterk. Als hij emotie laat zien, vind ik hem buitengewoon goed.”
Mingelen: “Ik vond het wel vreemd dat hij na de aanslag van Parijs toch naar Zuid- Afrika vertrok voor een zakenreis. Hij heeft al zo het imago van de lachende premier. Ik weet wel dat dat niet zo is, maar ik vind het niet verstandig dat een regeringsleider prioriteit geeft aan een handelsmissie als de emoties zo hoog oplopen.”
Fresen: “Het hoort erg bij zijn stijl van regeren. Hij is van oorsprong toch iemand uit het bedrijfsleven en beziet het allemaal heel zakelijk. Hij redeneert vanuit de gedachte dat hij een heel team met mensen aanstuurt, die zelf hun eigen verantwoordelijkheden hebben. Met de vluchtelingencrisis kwam ook de vraag: waar is Rutte? Ja, wacht even, zei Rutte, ik heb daar een heel goede staatssecretaris voor, Klaas Dijkhoff, waar ik dagelijks contact mee heb. Sterker nog: ik bel elk uur met hem. Maar híj is degene die het moet doen.”
Mingelen: “Maar het is natuurlijk wel van belang dat de kiezer vertrouwen houdt in de regering. En het symbool van die regering is Rutte. En je ziet dat het vertrouwen in hem ontzettend is gedaald.”
Van Scherrenburg: “Het vertrouwen in de hele politiek is ontzettend gedaald. Ik heb in de samenleving nog nooit zo’n antisentiment jegens Den Haag meegemaakt als het laatste jaar. Dat is heel heftig. Ook als je ziet dat overal in Europa extreemrechts aan het winnen is. Dat zorgt voor een grote machteloosheid onder politici. Ze hebben er geen antwoord op.”
Fresen: “Volgens mij zijn de mensen vooral het gedoe in Den Haag zat.”
Van Scherrenburg: “Spuugzat!”
Fresen: “Als ik ’s ochtends op de fiets naar mijn werk ga, hoor ik: zo Ron, ga je weer naar dat gekkenhuis?”
Van Scherrenburg: “Kijk naar de grote debatten die er zijn geweest. Zelfs als er iets ergs gebeurt zoals de ramp met de MH17 en er in de samenleving een enorm saamhorigheidsgevoel heerst, komen ze in die Kamer niet veel verder dan weer dat eigen standpuntje ventileren, weer elkaar vliegen afvangen. Er is nooit een verenigd gevoel. Nooit: wij zijn volksvertegenwoordigers, er is nóód en wij doen daar met z’n állen iets aan. Dát voedt ook de afkeer waardoor je dergelijke opmerkingen krijgt.”
Fresen: “Maar hoe komt dat denk je? Want daar spelen wij, media, natuurlijk ook een rol in.”
Van Scherrenburg: “Kijk naar de commissie-Stiekem. Ik heb daar hele commentaren over op televisie gezien. Terwijl, vraag aan gewone mensen op straat naar de commissie-Stiekem, en niemand is er overstuur van. Dan wordt het in Den Haag dus zo’n navelstaarderij. ‘Het schandaal der decennia!’ riep iemand zelfs. Dan denk ik: kom op jongens, doe normaal. Ik herken het wel een beetje, hoor. Je bent dag en nacht in Den Haag bezig, en dan kom je toch onder die stolp te zitten. Daardoor wordt je blik op de buitenwereld gewoon smaller. Pas als je daar een tijdje uit bent, ga je weer wijder kijken. Tegenwoordig kijk ik af en toe met verbazing naar politiek Den Haag. Dan denk ik: waar gaat het daar over? Toen ik daar zelf werkte, had ik dat nooit.”
Fresen: “Ik heb dat af en toe ook wel, terwijl ik er middenin zit. Maar het is heel moeilijk om je aan het gekrakeel te onttrekken. Neem het vluchtelingendebat. Ik had bewust met mijn verslaggever afgesproken om dat op de inhoud te verslaan. Daar zat Wilders dus niet in. Het was daardoor eerlijk gezegd wel een beetje een saai debat, maar inhoudelijk wel heel belangrijk. Alleen zag ik in de loop van de dag de aanvaringen tussen Wilders en de rest heel heftig worden. Toen heb ik besloten daar dan toch maar één ding uit te pikken, puur ter illustratie. Dat werd de aanvaring tussen Wilders en Klaver. Dat vond ik echt het debathoogtepunt van dit jaar, dat was prachtig om te zien. Maar het effect is dat het eerste deel niet meer opviel, alleen het tweede deel wordt overal opgepikt. Dat gekrakeel is zo overheersend, dat heeft zo veel meer impact, dat de rest niet meer wordt opgemerkt. En dan wordt er tegen de media gezegd: ‘Jullie doen eraan mee!’ Maar ook als je probeert er niet aan mee te doen, kom je in een heel rare fuik terecht.”
Welke politicus vonden jullie er afgelopen jaar het meeste uitspringen?
Mingelen: “Ik vind de grootste verrassing toch wel de nieuwe staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, Dijkhoff. Die heeft een ontzettend moeilijke klus, maar doet dat uitstekend.”
Ron Fresen: “Ik ben het helemaal met Ferry eens, maar hij heeft één grote blunder gemaakt.”
Van Scherrenburg: “Dat hij die vrouw in Oranje omver reed.”
Fresen: “Nou, dat was het gevolg ervan. De enorme blunder was dat hij naar Oranje ging, terwijl hij wist dat het draagvlak wankel en broos was. En dat hij er dan toch met veel bestuurlijk geweld een beslissing doorheen duwt. Daarmee heeft hij bij de bevolking het gevoel versterkt dat er toch niet naar haar wordt geluisterd. Dat had hij echt nooit moeten doen. Maar laveren tussen zijn eigen VVD en de Partij van de Arbeid doet hij buitengewoon knap en stoïcijns. Alsof het zijn tweede natuur is.”
Van Scherrenburg: “Hij heeft echt mijn hart gestolen met zijn humor. Toen de asielzoekers tegen de faciliteiten in die opvang protesteerden omdat ze die vieze boter en kaas maar niks vonden, zei hij in het debat alleen maar: ‘Tja, als die vluchtelingen protesteren, kun je eigenlijk alleen maar zeggen dat ze heel goed zijn ingeburgerd.’ Dat vond ik echt zó briljant. Heel veel mensen zeggen natuurlijk: ‘Wat een ondankbaar zooitje, was dan in je eigen land gebleven,’ maar hij haalt dan op zo’n prachtig onderkoelde manier de angel uit die discussie. Ik ben fan.”
Zijn jullie ook fan van Jesse Klaver?
Van Scherrenburg: “Dat vind ik eerlijk gezegd toch een andere categorie. Van iemand die al zo lang in Den Haag rondloopt, en die dan toch gaat roepen dat ze het allemaal verkeerd hebben gedaan, gaan mijn wantrouwende haren wel een beetje overeind staan. Ik vond het wel erg gemakkelijk. Hij is een succesvol politicus en hij heeft een goede uitstraling, maar ik wantrouw altijd politici die in één keer een move maken.”
Mingelen: “Ik vind niet echt dat hij een bocht heeft gemaakt.”
Fresen: “Nee, dat vind ik ook niet.”
Van Scherrenburg: “In de tijd van Femke Halsema was de lijn van GroenLinks veel liberaler, toen keken ze ook vooral naar economische voordelen.”
Mingelen: “Femke is alweer een tijd geleden, hè?”
Van Scherrenburg: “Ja, maar hij is van haar school!”
Mingelen: “Hij komt in een situatie waarin Femke allang weg is en waarin de partij onder Bram van Ojik al naar links is opgeschoven. Los daarvan vraag ik me af waarom ze hun ideeën niet zouden mogen ontwikkelen? En hij gaat het debat met Wilders aan, hij durft. Dus in die zin vind ik het wel een aanwinst. Maar ik moet eerlijk zeggen dat ik Bram van Ojik wel een beetje mis. Dat was een soort…”
Fresen: “Papa. Een soort vader.”
Mingelen: “Ja, hij kon goed voor wat relativering zorgen.”
Van Scherrenburg: “Hij was een beetje onthecht. Heerlijk was dat!”
En Pechtold? Hoe heeft hij het afgelopen jaar gedaan in jullie ogen?
Van Scherrenburg: “Hij heeft wel een constante kwaliteit, vind ik. D66 is alleen onder Pechtold wel behoorlijk richting VVD gegaan.”
Fresen: “Er zit me toch een anti-PvdA-stemming in die partij! Die vind ik persoonlijk heel erg opvallend. Ik denk dat Hans van Mierlo zich om die reden in zijn graf zou omdraaien.”
Mingelen: “Van Mierlo zei ooit: ‘Met het pistool op de borst kies ik voor de PvdA.’” Pechtold zal zeggen: ‘Met het pistool op de borst kies ik voor de VVD.’ Alhoewel ik Pechtold een goeie, handige bekwame politicus vind, is hij af en toe wel iets te veel van de Haagse politiek. Welke vraag hem in een interview ook wordt gesteld, hij deelt altijd even een schopje aan het kabinet uit. Om zich daarna op de borst te kloppen dat dat onder druk van D66 is teruggedraaid. Zelf al is het zo, dan nog hoef je dat niet íedere keer te zeggen. Hans Wijers had het over ‘politiek met een kleine p’, die had altijd zo’n hekel aan die miezerige partijpolitiek. Maar Pechtold is daar juist meester in.”
Fresen: “Wat ik dit jaar een bijzonder moment vond, was toen Buma opstond met de mededeling dat hij het plan voor de belastingverlaging zou steunen. Pechtold dacht altijd dat hij de kingmaker van het kabinet was, en nu zag je hem heel snel rekenen en denken: oh my God! Dan ben ik nu dus uitgespeeld.”
Van Scherrenburg: “Hahaha! Ja!”
Fresen: “Later stond hij bij de onderhandelingen over het belastingplan ineens wel weer centraal en zal hij tot zijn grote opluchting het gevoel hebben gehad dat hij er weer toe deed. Pechtold is daar heel erg gevoelig voor. Maar bij het CDA zaten ze zich natuurlijk enorm te verkneukelen. Want die hebben jarenlang een verantwoordelijkheidsvakantie gehouden en op het juiste moment haken ze aan en zeggen ze weer mee te doen. Waardoor Pechtold op het schaakbord in één keer een loper werd in plaats van de koningin.”
Van Scherrenburg: “In die zin vind ik Buma ook een goed politicus.”
Mingelen: “Hij heeft een Brits gevoel voor humor, dat is een ontzettend geestige man.”
Samsom was wat onzichtbaar dit jaar, vonden jullie niet?
Mingelen: “Er was een heel gedoe met Samsom, maar ik ben alweer vergeten wat. Iemand had intern iets geroepen over hem… Wouke, jij hebt ook niet een echt scherp geheugen, hè?”
Fresen: “Bedoel je Felix Rottenberg?”
Mingelen: “Ja, Rottenberg! Die was het!”
Van Scherrenburg: “Hij vond dat Samsom plaats moest maken voor Asscher.”
Mingelen: “Hoe het er bij de PvdA aan toegaat, is typisch voor het Haagse gedoe waar we het eerder over hadden. Spekman die ineens roept dat de PvdA afstand moet nemen van het kabinet en meer naar de SP toe moet bewegen. Terwijl het kabinet en Samsom juist bezig zijn naar elkaar toe te trekken. In die zin had Felix natuurlijk wel een beetje gelijk: Samsom is een soort bedrijfsleider. Hij zorgt dat de winkel goed wordt gerund, maar dat betekent wel dat hij voor zijn eigen achterban weinig gezicht heeft. Want wie heeft het nog over hem?”
Fresen: “Dat is precies de reden waarom de crisis van de Partij van de Arbeid echt heel diep gaat en ook niet snel zal zijn opgelost. Er worden aan de achterban steeds verschillende signalen afgegeven. We hebben gehoord dat ze SP-light moesten zijn, dat ze zich meer moesten afzetten tegen het kabinet. We zagen Rutte en Samsom elkaar in de campagne bevechten, terwijl ze twee weken later vrienden voor het leven zijn geworden. De tragiek van de PvdA is dat ze hun handtekening hebben gezet onder iets dat op de korte termijn heel slecht lijkt uit te pakken, en waarvan ze niet krijgen uitgelegd dat het voor de lange termijn misschien wel beter is.”
Van Scherrenburg: “De tragiek is vooral dat ze alles met zo veel haast hebben ingevoerd. Daardoor gaat er heel veel mis. Het leek wel alsof ze het idee hadden: we moeten het nu allemaal doen, want over een jaar kunnen we wel vallen.”
Mingelen: “Je kunt ook zeggen dat het samengaan van de PvdA met de VVD, voor de PvdA in schaaktermen een soort dame-offer was. Er moesten heel belangrijke hervormingen gebeuren, en die waren nooit mogelijk geweest als die twee niet samen waren gegaan. Samsom offert eigenlijk zichzelf en zijn partij op om dit mogelijk te maken. En heel weinig mensen kunnen dat volgen. Daardoor ligt de PvdA naast het bord bij de volgende verkiezingen. Die halen tien zetels en niemand die nog met ze verder wil.”
Van Scherrenburg: “Wat Ferry zegt, vind ik wel heel mooi. Dit kabinet heeft wel een heleboel rotzooi opgeruimd, dat is echt lovenswaardig.”
Mingelen: “En dat is toch eigenlijk een wonder voor een kabinet dat constant in onderhandeling is met de oppositie omdat het in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft. Dat bij uitstek dit kabinet een pakket hervormingen erdoor heeft gekregen dat werkelijk ongekend is, is wel de grote verdienste van Rutte. Rutte is De Geboren Onderhandelaar. Hij heeft niet veel last van principes.”
Fresen: “Rutte is heel erg van het motto: ‘Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.’”
Mingelen: “Rutte heeft geen ideologische problemen, hij wil gewoon onderhandelen. Daarbij heeft hij een heel prettige persoonlijkheid. Hij gaat gewoon bij de partijleider van GroenLinks aan de keukentafel als het moet. Wie doet dat nou? Ja hij! En het werkt.”
Heeft Wilders bij jullie nog voor verrassingen gezorgd?
Van Scherrenburg: “Nou ja, het afgelopen jaar was goed voor hem. Sinds de vluchtelingen binnenkwamen, steeg het aantal zetels van de PVV in de peilingen.”
Fresen: “Wilders ziet de politieke agenda helemaal zijn kant op komen.”
Van Scherrenburg: “Die heeft een gouden jaar!”
Fresen: “En dat gaat alleen maar meer en meer worden.”
Van Scherrenburg: “Die zit iedere dag die vluchtelingen te zegenen. Ik zweer het je! Die vindt dat geweldig.”
Fresen: “Je kan Wilders in elk geval niet verwijten dat hij onduidelijk is of dat je niet weet waar hij voor staat.”
Mingelen: “Toevallig zag ik vorige week een fragment uit 2001 waarin Wilders al waarschuwt voor de radicale islam. Dus het is niet zo dat hij dat nu ineens heeft bedacht om die partij groot te maken. Die angst voor de radicale islam is bij hem wel authentiek. En daar heeft hij voor een deel ook wel gelijk in gehad.”
Van Scherrenburg: “Ik denk dat Wilders nog groter was geworden als hij wat meer had gekeken naar hoe Marine Le Pen het in Frankrijk doet. Zij scheldt niet zo op de islam, heeft helemaal niet de oorlog verklaard aan die religie. Integendeel. Ze heeft tegen de moslims gezegd: ‘Als jullie je onveilig voelen bij wat er gebeurd is, dan is er in mijn partij ruimte voor jullie.’ Ze praat met ze. Marine Le Pen is een schuilplaats geworden voor iedereen die bang is voor extremisme.”
Fresen: “Het probleem van Wilders is vooral dat wij in een land leven waar je moet samenwerken met andere partijen. En Wilders doet daar geen enkele poging toe, die heeft dat helemaal opgegeven. Rutte zegt weleens: ‘Je kan mij verwijten dat ik wegkijk, ik verwijt jou dat je wegloopt.’ En dat kan Wilders wel gaan raken. De grote vraag is: hoe kom je als partij uit dat isolement? Stel dat hij bij verkiezingen de grootste wordt en vervolgens toch buitenspel blijft omdat hij niet bereid is om stappen richting andere partijen te doen; dat kan weleens stemmen gaan kosten.”
Een opvallend moment afgelopen jaar was toen het NOS op zwart ging doordat Tarik Z. wist binnen te dringen. Ron moest toen bijna twee uur vol zien te praten. Hebben jullie van hem genoten?
Van Scherrenburg: “Dat was heel goed, jaaaa!”
Mingelen: “Je kunt beter vragen: wanneer genieten wij niet van Ron?”
Fresen: “Ik ben toch een beetje hun nazaat in de NOS-school. Maar dat was inderdaad wel wat, anderhalf uur in de studio met helemaal niks. Als ik het van tevoren had geweten, zou ik drie slapeloze nachten hebben gehad.”
Hoe kwam het dat jij de man werd die dat moest doen?
Fresen: “Omdat ik degene was die toevallig klaarstond die avond. Nota bene voor een onderwerp dat heel erg te maken heeft met dit. Het was net na de aanslag op Charlie Hebdo, en ik wilde in het achtuurjournaal gaan vertellen dat de hele oppositie zich grote zorgen maakte over de veiligheid van het land.”
Van Scherrenburg: “Ironisch.”
Fresen: “Ik stond daar klaar op het Binnenhof en ineens hoorde ik vlak voor acht uur iemand in mijn oortje roepen: ‘Het is hier niet oké, bel de politie.’ Ik wist toen ook nog niks. Ik dacht: waar staat die man? Ik dacht dat hij ergens op locatie stond. Maar toen begon de uitzending ook niet. En vervolgens begon er ineens iemand tegen mij te roepen: ‘Ron, jij moet zo snel mogelijk weg van dat Binnenho.!’ Ik zei: ‘Joh. Hoezo? Er is hier helemaal niemand! Ik sta hier gewoon in het donker.’ Maar er was echt paniek. Dus toen ben ik teruggelopen naar de studio en was ik de enige die daar was. Ik kreeg te horen: ‘Iemand moet de uitzending overnemen. Ron, doe jij dat maar.’ Oké, dacht ik, doe ik dat tien minuten en daarna kan ik wel weer schakelen met Hilversum. Maar dat duurde dus één uur en drie kwartier.”
Jean-Pierre Geelen schreef als televisierecensent van de Volkskrant dat hij het knap vond dat jullie soms met lege handen zo lang ergens voor een dichte deur konden staan. Is het aantal legehandenmomenten toegenomen in de loop der jaren?
Van Scherrenburg: “Deurtje hangen, heerlijk! Ik deed duizend keer liever urenlang een deurtje dan twee uur een AO’tje, zo’n vergadering in een klein zaaltje. Ik vond het geweldig, ik zweer het je.”
Fresen: “Het is denk ik wel meer geworden door sociale media. Nieuwsconsumenten verlangen dat je alles meteen vertelt.”
Mingelen: “En het aantal deurmomenten is ook toegenomen doordat Rutte constant aan het onderhandelen is. Dus het aantal deuren waarachter werd vergaderd en werd onderhandeld, werd steeds groter.”
Wat vonden jullie de grootste politieke hype van het afgelopen jaar?
Mingelen: “Misschien toch die commissie-Stiekem. En het bonnetje van Cees H., was dat een hype?”
Fresen: “Dat laatste vond ik geen hype.”
Van Scherrenburg: “Daar zijn mensen op afgetreden (minister Opstelten en staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie – red.). Over aftreden gesproken, Mansveld vind ik wel het drama van het jaar. Zo’n onbekende gedeputeerde die naar Den Haag wordt gehaald en dan een ongekend zware portefeuille krijgt, en daar dus ook weinig van bakt. Ze schijnt het leven van haar ambtenaren ook tot een hel te hebben gemaakt, hoorde ik via via. Maar ik vind dat een persoonlijk drama. Je komt vol goede moed naar Den Haag en dan wordt je zo weer teruggestuurd naar Groningen, een spoor van ellende en treinen achterlatend.”
Fresen: “Ik denk dat Samsom zich er wel over achter de oren mag krabben of deze vrouw nou wel goed gecast was. Iedereen wist dat dit een van de moeilijkste portefeuilles van het kabinet was.”
Waarom denken jullie dat haar minister dit dossier aan haar staatssecretaris heeft gegeven?
Fresen: “Dat weet ik niet. Ik vind het beeld dat Melanie Schultz van Haegen alleen maar 130 kilometerborden onthult en in het buitenland leuk bij een stuwdam staat, wel een beetje overdreven. Ze heeft bijvoorbeeld de grote hervormingen op het gebied van ruimtelijke ordening buitengewoon knap gedaan. Dus het is niet zo dat zij alleen maar van het pretpakket was.”
Mingelen: “Ik heb toch wel het vermoeden dat Schultz heel weloverwogen deze lastige portefeuilles heeft weggeorganiseerd. Zij wist wat er speelde. Zó naïef is ze niet. Ze wist heel goed dat er op dat spoor een hoop ellende zat.”
Zijn politici moeilijker of makkelijker benaderbaar geworden?
Fresen: “Ik denk dat dat wel hetzelfde is gebleven. Het is allemaal alleen nog kortademiger geworden. Je ziet ook dat dingen zich uitvergroten. Vroeger werd misschien eens in de drie jaar een motie van wantrouwen ingediend, nu is dat bij wijze van spreken wekelijks. Alles is tegenwoordig meteen ‘bizar’, ‘een schande!’ en ‘een grof schandaal’. Terwijl als je er nuchter naar kijkt, je je kunt afvragen waar het over gaat. Er zit een soort overspannenheid in het politieke debat…”
Mingelen: “En onder de druk van al die media wordt er steeds sneller gereageerd, met krachttermen zoals het woord ‘oorlog’, waar we het eerder over hadden. Maar aan die druk heb ik me zelf ook schuldig gemaakt. En Wouke en Ron. Het is natuurlijk ook de pers. Je wil gewoon een lekker stuk maken en je wil dat snel hebben. En hoe harder de quote, hoe sneller die wordt uitgezonden.”
Van Scherrenburg: “Dat is de wurggreep waarin de pers en politici elkaar al jarenlang houden. En niemand heeft het antwoord op hoe je daar nu aan kunt ontkomen.”/
Het gehele driegesprek leest u hier op Blendle. U kunt hier het hele tijdschrift inzien, of hier een voordelig (proef)abonnement afsluiten.
