Hoe nieuwe regels de groei van crowdfunding frustreren
Crowdfunding, het investeren in een bepaald project of onderneming door particulieren of andere investeerders, is razend populair in Nederland. In 2015 verdubbelde het totaal via deze alternatieve financieringsvorm geïnvesteerde bedrag tot 128 miljoen euro. Maar het is de vraag hoe lang deze explosieve groei nog aanhoudt. Nieuwe regels van de Autoriteit Financiële Markten, de toezichthouder, gooien roet in het eten.
Zowel de ongeveer 140 crowdfundingplatforms die via internet investeerders en geldvragers bij elkaar brengen als de investeerders moeten met ingang van 1 april dit jaar aan deze nieuwe regels voldoen. Voor bestuurders van de bemiddelaars komt er een geschiktheidstoets. Ook moeten de platforms de verschillende geldstromen goed scheiden om te voorkomen dat het omvallen van een project andere initiatieven in gevaar brengt.
Daarnaast komt er een toets voor iedereen die via crowdfunding in een project investeert. Daarbij geldt geen ondergrens. “Overdreven”, vindt Simon Douw, directeur van branchevereniging Nederland Crowdfunding. “Dit betekent namelijk dat iemand die bijvoorbeeld uit sympathie 20 euro wil investeren in een project wordt geconfronteerd met een vragenlijst waarin niet alleen zijn kennis wordt getest, maar ook wordt gevraagd naar zijn vrij belegbare vermogen. Dat schrikt af. Crowdfunding biedt nu juist de mogelijkheid om voor kleine bedragen laagdrempelig bij te dragen.”
Bovendien moet iemand die extra geld in eenzelfde project wil steken opnieuw een toets doorlopen zodra zijn totale investering de 5.000 euro is gepasseerd. Douw: “Wie dus bijvoorbeeld in zestien gedeeltes 80.000 euro in een project wil stoppen – 80.000 euro is het maximum dat een particulier in een project mag steken –, is zestien keer aan de beurt.”
Nederland Crowdfund is voor een investeerderstoets, maar tegen deze herhalingen. Ook moet er bij de toets een ondergrens komen, vindt de branchevereniging.
Een derde maatregel die de organisatie tegen de borst stuit is het advies aan investeerders om niet meer dan 10 procent van hun vermogen in crowdfunding te steken. “Nogal paternalistisch”, aldus Douw. “Voor zover ons bekend is er elders in de vermogenswereld nergens anders sprake van zo’n negatief advies.”
Douw, tevens mede-oprichter van Douw&Koren, een adviesbureau op het gebied van crowdfunding, vreest dat de maatregelen leiden tot een rem op de groei van de sector. Dat de AFM spreekt van een proef die na een jaar wordt geëvalueerd, kan die vrees niet wegnemen. “In deze snel opkomende markt kan een jaar lang genoeg zijn om serieuze schade te veroorzaken.”
Crowdfunding, rond het begin van de 21ste in de Verenigde Staten ontdekt door artiesten in de kunst, film, literatuur of muziekindustrie, is in Nederland sterk in opkomst. Via deze vorm van financiering vragen ondernemers of particulieren geld voor een bepaald project aan de crowd, het Engelse woord voor menigte. Dit gebeurt buiten de banken en andere financiële instellingen om, bijvoorbeeld via een site. Individuele investeerders kunnen geld in zo’n project stoppen en krijgen in ruil daarvoor bijvoorbeeld rente.
De opkomst van deze alternatieve kredietverleners is ook de banken niet ontgaan. November vorig jaar pleitte de Nederlandse Vereniging van Banken bij monde van bestuurslid Ralph Hamers voor regulering van crowdfunding en andere vormen van ‘schaduwbankieren’. Hamers is bestuursvoorzitter van ING Bank.
Vooralsnog hebben de banken weinig te duchten van crowdfunding. In Nederland is het fenomeen nog klein. Het totale bedrag dat de banken aan leningen hebben uitstaan bij het midden- en kleinbedrijf bedraagt ongeveer 135 miljard euro, ruim duizend keer zo veel. In een land als Engeland gaat het om grotere bedragen.
In totaal is er via crowdfundsites vorig jaar in 3500 projecten en ondernemingen geïnvesteerd. Ondernemingen en maatschappelijke projecten waren veruit in de meerderheid. Gemiddeld werd per project 35.000 euro geïnvesteerd. Daarbij betrof het merendeels leningen.
Een van de meest omvangrijke en spraakmakende projecten was de campagne om geld in te zamelen voor het Ziekenhuis Zeeland. Deze actie bracht maar liefst 10,6 miljoen euro op.
Foto: Flickr | Rocío Lara
