Spring naar de content

De evolutie van het boevenvangen in 5 historische ontwikkelingen

Een groep wetenschappers gelieerd aan verschillende Nederlandse medische centra hebben een techniek ontwikkeld om aan een simpele bloedvlek af te kunnen lezen op welk tijdstip een misdaad gepleegd is.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jan van der Molen

Toen de baanbrekende techniek om DNA-sporen aan een plaats delict of lijk te kunnen onttrekken en te vergelijken met ander DNA zijn intreden deed in de wereld van het forensisch onderzoek, konden vele oude strafzaken worden heropend. In 2012 nog werd – na dertien jaar in het duister tasten – de moordenaar van Marianne Vaatstra gevonden. Bij een bevolkingsonderzoek bleek het DNA van Jasper S. precies overeen te komen met het destijds gevonden DNA van de dader.

Vooruitgang in de forensische wetenschap is van groot belang voor de rechtsstaat. Onderstaande ontwikkelingen veranderden het moderne boevenvangen aanzienlijk.

Ballistiek
Vuurwapenballistiek behelst de onderzoekstechnieken om schootafstanden en kogelbanen te berekenen, vuurwapens te matchen bij achtergelaten kogel(hulzen)s en kruitsporen rond wonden en op de huid van verdachten aan te tonen. In 1835 bleek bij onderzoek naar een moord in Engeland de groef van de voor het slachtoffer fatale kogel overeen te komen met een kogelgietvorm in het huis van de verdachte. De verdachte bekende hierop schuld, en de vuurwapenballistiek was geboren.

Dactyloscopie
Vingerafdrukken zijn uniek. Om die reden kun je ze ook maar beter niet laten slingeren op een plaats delict. Met een heel fijn poeder kunnen vingerafdrukken op objecten zichtbaar worden gemaakt. Ook is het mogelijk om een vingerafdruk met een licht klevend folie te ‘liften’ (kopiëren) en mee te nemen naar het lab. Tevens kan men op basis van een vingerafdruk bijvoorbeeld zien of iemand cocaïne heeft gebruikt, of zelfs alleen heeft aangeraakt. In 1892 lukt het een Argentijnse rechercheur een moord op een stel kinderen voor het eerst op te lossen met behulp van een vingerafdruk. De vingerafdruk bleek van de moeder te zijn.

Een nadeel is wel dat een vingerafdruk tegenwoordig na te maken is, naar het verluidt. Met slechts een foto van iemands hand. Zo meende een groep hackers in 2014 de vingerafdruk van de Duitse minister van Defensie, Ursula von der Leyen, te kunnen kopiëren.

Luminol
Lang was niet alles op een plaats delict zichtbaar, maar toen was daar het geelgroene luminol: een wondermiddel dat een voor het oog verscholen wereld aan ons openbaart. Het goedje licht fluorescerend blauw op in het donker zodra het in contact komt met bijvoorbeeld bloedsporen. Toen een Peruaans forensisch team de hotelkamer waar Joran van der Sloot in 2010 Stephany Flores vermoordde, met luminol besproeide, zou overal op de vloer in zowel slaap- als badkamer, felblauw hebben opgelicht. Al in 1937 werd luminol op plaatsen delict in gebruik genomen.

Virtopsy
Virtuele autopsie is de techniek om een autopsie uit te voeren zonder het lijk van een slachtoffer ook maar aan te hoeven raken. Het lijk wordt gescand zoals dat gebeurt bij een MRI-scan, waardoor het mogelijk wordt om te ‘snijden’ en te kijken in de verschillende lagen van een 3D-model van het gescande lijk – iets wat van pas kan komen als je bijvoorbeeld de bevindingen van een autopsie wilt archiveren, nabootsen of elders (verder) wilt analyseren. Tevens kan met deze techniek het lichaam van een levend persoon bestudeerd worden. Zo kan bij een 3D-scan van bijvoorbeeld een verwonding het corresponderende object gevonden worden dat de verwonding veroorzaakte.

Eén bloedspetter
Met bovenstaande vier onderzoekstechnieken komt men al een heel eind. Maar waar men eerst enkel met een marge van acht uur een grove schatting kon maken van de tijd van een misdaad, kan men nu dus ook aan bloed dat is achtergelaten op een plaats delict (‘bloedtijd’) aflezen of een misdaad ’s ochtends, ‘s avonds of ‘s nachts is gepleegd. Een methode die bij ten minste 75 procent van de gevallen betrouwbaar zou zijn.

De kunst van het boevenvangen lijkt zich hiermee gestaag door te ontwikkelen. Tenzij misdadigers een plaats delict ongezien steriel achterlaten wordt het voor hen tegenwoordig steeds moeilijker om uit handen van Vrouwe Justitia te blijven.

Foto: ‘Sherlock’, BBC